Indywidualne porady prawne
• Autor: Marta Handzlik
Dwie osoby otrzymały umowę o pracę na zastępstwo za jednego pracownika, który miał pełny etat. Każda z osób, która zastępowała nieobecnego pracownika miała w umowie pełny etat. Chciałabym wiedzieć jakie prawa pracownika zostały złamane i jakie konsekwencje może ponieść firma?
Odpowiadając na Pani pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.), jeżeli zachodzi konieczność zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy, pracodawca może w tym celu zatrudnić innego pracownika na podstawie umowy o pracę na czas określony, obejmujący czas tej nieobecności.
Umowa na czas zastępstwa jest szczególną odmianą umowy na czas określony. W konsekwencji stosuje się do niej wprost przepisy regulujące umowę na czas określony w zakresie dopuszczalności rozwiązania oraz formy i treści umowy o pracę. Umowa na czas zastępstwa jest umową celowościową, służy bowiem do zatrudnienia pracownika na czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy pracownika zastępowanego. Przez usprawiedliwioną nieobecność w pracy rozumie się w tym przypadku wszystkie okresy zawieszenia obowiązku świadczenia pracy niezawinione przez pracownika. W doktrynie zakwestionowano normatywną kwalifikację tej umowy jako umowy na czas określony z tego powodu, że chwila rozwiązania umowy nie jest związana ze zdarzeniem pewnym i zawsze przepisanym. Okres nieobecności zastępowanego pracownika może się przedłużyć poza pierwotne ustalenia z uwagi na przedłużenie okresu choroby, urlopu wychowawczego, itd. Powstaje wątpliwość, czy w takich sytuacjach umowa na zastępstwo automatycznie zostaje przedłużona, co pozbawia zastępcę pracownika możliwości ustosunkowania się do zmiany warunków pracy, czy też rozwiązuje się według pierwotnych ustaleń. W doktrynie zaprezentowano dwa odmienne stanowiska. Pierwsze – opowiadające się za możliwością „automatycznego” przedłużenia, drugie – podające w wątpliwość takie rozwiązanie.
Z istoty zastępstwa wynika również, że zastępca może wykonywać ten sam rodzaj pracy co zastępowany pracownik. Umowa o pracę na zastępstwo może natomiast określać inny wymiar czasu pracy i inną wysokość wynagrodzenia za pracę niż umowa o pracę pracownika, który zostaje zastąpiony.
Umowa o pracę na zastępstwo, jako forma umowy o pracę, pod względem formalnym mieści się w wymaganiach z art. 29 K.p. Umowa o pracę na zastępstwo powinna określać:
1) strony umowy – czyli pracodawcę i pracownika;
2) rodzaj umowy – czyli wyraźne określenie, że strony zawierają umowę o pracę na zastępstwo oraz wyraźne określenie, który pracownik jest zastępowany;
3) datę zawarcia umowy o pracę oraz odrębnie datę rozpoczęcia pracy – daty te mogą być bowiem różne, tzn. umowa może być zawarta np. 1 września, a praca powinna zacząć się dopiero od dnia 12 września;
4) wysokość wynagrodzenia za pracę wraz z określeniem jego składników;
5) wymiar czasu pracy – pod pojęciem wymiaru czasu pracy należy rozumieć etat lub jego część, także określony godzinowo.
Podsumowując – pracodawca nie naruszył żadnych praw pracowników, gdyż mógł dowolnie rozdzielać między zastępujących pracowników zakres zadań, uznając na przykład, że ich doświadczenie nie pozwoli im wykonywać wszystkich zadań w pojedynkę, nawet w ramach pełnego etatu. Nie znam motywacji pracodawcy, jednak z punktu widzenia prawa nie popełnił żadnego naruszenia.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy