Umowa o pracę i zawarcie umowy o dzieło z inną firmą a zakaz konkurencji

Zasadniczo przepisy prawa nie ograniczają możliwości w zakresie podejmowania współpracy z innymi podmiotami, w dowolnych formach współpracy. Jest to bardziej kwestia możliwości fizycznych i czasowych osoby podejmującej dodatkowe zatrudnienie. Jednakże, zanim obok umowy o pracę zostanie zawarta dodatkowa umowa, np. umowa o dzieło, należy przeanalizować wszystkie zapisy umowne, dotyczące trwającego już stosunku pracy. W dokumentach związanych z umową o pracę może bowiem pojawić się ograniczenie, czyli tzw. zakaz prowadzenia działalności konkurencyjnej. Zakaz konkurencji – zgodnie z art. 101¹ § 1 K.p. – powinien być określony w odrębnej umowie.

Zgodnie z nim pracodawca ma prawo zabronić pracownikowi w czasie obowiązywania umowy o pracę:

• prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy, przez co należy rozumieć zakaz prowadzenia zarówno działalności gospodarczej i każdej innej działalności, która byłaby konkurencyjna,
• świadczenia pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy, przez co należy rozumieć zakaz wykonywania pracy w oparciu o umowę o pracę, umowę-zlecenie, o dzieło i inne, dla podmiotów konkurencyjnych wobec pracodawcy.

W przypadku złamania zakazu konkurencji pracodawca ma prawo domagać się naprawienia powstałej wskutek działań pracownika szkody, w sposób określony w przepisach o odpowiedzialności materialnej pracownika (art. 101¹ § 2 K.p.). Samo złamanie zakazu konkurencji nie jest jednak wystarczającym powodem do żądania odszkodowania – istotne jest wykazanie szkody, jaką poniósł pracodawca w związku z nieprzestrzeganiem przez pracownika postanowień umowy. Przy ocenie odpowiedzialności za szkodę uwzględnić należy zamiary pracownika i umyślność jego działań, które w efekcie mają wpływ na wartość odszkodowania należnego pracodawcy. W zależności więc od tego, czy pracownik umyślnie czy też nieumyślnie przyczynił się do powstania szkody, zastosowanie będzie miał odpowiednio art. 122 K.p. o następującej treści: „Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości” lub art. 119 K.p., który mówi, iż „odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody”.

Odszkodowanie nie jest jedyną konsekwencją, jaka grozi za złamanie zakazu konkurencji. Pracodawca ma prawo także rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem, który nie dotrzymał postanowień umowy o zakazie konkurencji. Tryb rozwiązania umowy o pracę zależny będzie od tego, w jakim stopniu działanie pracownika wynikało z jego złej woli oraz z następstw tego działania. W szczególności wpływ na to, czy pracodawca zdecyduje się rozwiązać umowę o pracę z zachowaniem okresu wypowiedzenia, czy też bez wypowiedzenia z winy pracownika, może mieć rozmiar szkody, jaką poniósł pracodawca na skutek naruszenia zakazu konkurencji przez pracownika.

W przypadku braku umowy o zakazie konkurencji pracownik bez żadnych konsekwencji ma prawo wykonywać pracę dla firm konkurencyjnych w stosunku do swojego pracodawcy lub prowadzić działalność konkurencyjną, będąc zatrudnionym; z zastrzeżeniem, że działanie pracownika nie prowadzi do naruszenia jego podstawowych obowiązków, wynikających z art. 100 § 1 K.p., takich jak dbanie o dobro zakładu pracy.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) – link do formularza z indywidualną pomocą prawną »