Praca w dni świąteczne za dodatkowym wynagrodzeniem

Przystępując do odpowiedzi na przedstawione pytanie, chciałbym w pierwszej kolejności zwrócić Pani uwagę na treść art. 1519 § 1 ustawy Kodeks pracy, zgodnie z którym „dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy”.

Ponadto ustawodawca w § 2 cytowanego wyżej przepisu przewidział, iż „za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6.00 w tym dniu a godziną 6.00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina”.

Katalog dni wolnych od pracy został uregulowany w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy, która w art. 1 stanowi następująco: „dniami wolnymi od pracy są:

1) dni niżej wymienione:

1. 1 stycznia – Nowy Rok,
2. 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
3. pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
4. drugi dzień Wielkiej Nocy,
5. 1 maja – Święto Państwowe,
6. 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
7. pierwszy dzień Zielonych Świątek,
8. dzień Bożego Ciała,
9. 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
10. 1 listopada – Wszystkich Świętych,
11. 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
12. 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
13. 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia,

2) niedziele”.

Niezwykle istotnym na gruncie stanu faktycznego przedstawionego w treści pytania jest art. 151⁹a § 1 Kodeksu pacy, zgodnie z którym „praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona”. Stosownie zaś do art. 151⁹a § 3 „praca w niedziele jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności”.

Listę wyjątków od zakazu pracy w niedziele i święta zawiera art. 151¹⁰, który stanowi, iż „praca w niedziele i święta jest dozwolona:

1) w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,

2) w ruchu ciągłym,

3) przy pracy zmianowej,

4) przy niezbędnych remontach,

5) w transporcie i w komunikacji,

6) w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,

7) przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,

8) w rolnictwie i hodowli,

9) przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:

1. (uchylona),
2. zakładach świadczących usługi dla ludności,
3. gastronomii,
4. zakładach hotelarskich,
5. jednostkach gospodarki komunalnej,
6. zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
7. jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
8. zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku,

10) w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta”.

Wracając do omówienia art. 151⁹a § 1, należy zaznaczyć, iż wspomniany w tym przepisie zakaz pracy w święta w placówkach handlowych oznacza zakaz wykonywania pracy w święta we wszystkich placówkach handlowych przez osoby mające status pracownika, a zatem zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Kodeks pracy nie zawiera definicji pojęcia „placówka handlowa”, wobec czego w wyjaśnieniu tego pojęcia należy posłużyć się stanowiskiem Departamentu Prawa Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej nr DPR-079-578/JS/MF/07, które definiuje pojęcie placówki handlowej w sposób następujący:

„W praktyce przy wykładni pojęcia »placówka handlowa« można posługiwać się posiłkowo Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) oraz wyjaśnieniami występującymi w słownikach języka polskiego. Przydatne może być także orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz Sądu Najwyższego. Korzystając z powyższych źródeł, można przyjąć, że pojęcie »placówka handlowa« występujące w kodeksie pracy obejmuje wszelkie instytucje i zakłady, których główną działalnością jest działalność handlowa, zarówno hurtowa jak i detaliczna, a więc które kupują wyroby w celu ich sprzedaży. »Placówką handlową« będą zatem np. sklepy, stoiska, hurtownie, stragany, stacje paliw, składy węgla, składy materiałów budowlanych, domy towarowe, domy wysyłkowe, biura zbytu.

W ocenie departamentu pojęcie to powinno objąć także nowoczesne formy sprzedawania i kupowania towarów, np. przez Internet, przy założeniu że czynności charakterystyczne dla sprzedaży towarów w taki sposób byłyby dokonywane przez osobę mającą status pracownika. Ochronny cel nowych przepisów nie powinien być bowiem ograniczany ze względu na formę, w jakiej prowadzony jest handel. Zdaniem Departamentu Prawa Pracy normy prawne zawarte w artykule 1519a kodeksu pracy oznaczają zakaz wykonywania pracy w święta we wszystkich placówkach handlowych, przez osoby mające status pracownika, a więc zatrudnione na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Zakaz ten odnosi się przy tym do każdego pracownika zatrudnionego w takiej placówce, niezależnie od tego, na jakim stanowisku jest zatrudniony. Obejmie on więc nie tylko pracowników bezpośrednio dokonujących sprzedaży towarów, ale także innych pracowników, zapewniających funkcjonowanie placówki handlowej, np. magazynierów, osoby sprzątające, pracowników ochrony, pracowników obsługi technicznej.

Normy zawarte w nowych przepisach nie oznaczają natomiast zakazu otwarcia placówki handlowej w święta. Nie ma bowiem przeszkód prawnych, aby w placówkach handlowych otwartych w święta pracę wykonywali ich właściciele lub inne osoby pracujące na podstawie umów cywilnych. W takim jednak przypadku należy mieć na uwadze przepisy art. 22 § 11 i § 1 2 kodeksu pracy, zakazujące wykonywania pracy w ramach umów cywilnoprawnych, jeżeli jest ona świadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunku pracy”.

W treści powyższego stanowiska zawarta jest odpowiedź na Pani pytanie, a mianowicie zakaz pracy w święta dotyczy Pani pracowników i nie ma możliwości podpisania umowy cywilnoprawnej, np. umowy-zlecenia z Pani pracownikiem, której przedmiotem byłoby wykonywanie pracy w święta w placówce handlowej. W obecnym stanie prawnym istnieje możliwość, aby pracę w placówkach handlowych wykonywali właściciele lub osoby, które nie są Pani pracownikami.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.