Odprawa emerytalna działacza związkowego

Podstawę prawną niniejszej odpowiedzi stanowi Kodeks pracy (K.p.) oraz ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Na wstępie należy wskazać, iż kwestie odprawy emerytalnej reguluje art. 92¹ K.p., który ma następującą treść:

„§ 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia.

§ 2. Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa”.

Na wstępie naszych rozważań należy oprzeć się na literalnym brzmieniu owego przepisu, a konkretnie jego § 2, który wyraźnie i jednoznacznie przewiduje wyłącznie możliwość udzielania jednej odprawy emerytalnej w sytuacji istnienia jednego stosunku pracy, a dokładniej wykonywania jednej pracy. Moim zdaniem takie rozumienie owego przepisu jest słuszne. Jeżeli pracownik wykonuje pracę na rzecz dwóch różnych pracodawców, wtedy można przyjąć, iż należą mu się dwie odprawy, natomiast w sytuacji gdy pracownik wykonuje pracę wyłącznie na rzecz jednego pracodawcy, a u drugiego przebywa na urlopie bezpłatnym, czyli pracy nie świadczy, odprawa należy się wyłącznie od jednego pracodawcy.

Nadto przepisy emerytalne wyraźnie przewidują, iż okres przebywania na urlopie bezpłatnym jest wliczany do okresów nieskładkowych, a zatem zgodnie z ustawą wskazaną na wstępie – przy ustalaniu prawa do emerytury i renty oraz obliczaniu ich wysokości okresy nieskładkowe uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych – art. 5 ust. 2 tej ustawy, tym samym z racji istnienie stosunku pracy (w obecnym kształcie) z pracodawcą, którego Pani reprezentuje, pracownik najprawdopodobniej nie nabyłby uprawnień emerytalnych, co uniemożliwia również wypłatę świadczenia – odprawy, gdyż brak jest związku pomiędzy nabyciem praw emerytalnych wynikających ze stosunku pracy a rozwiązaniem umowy o pracę. Pracownik nie nabędzie uprawnień emerytalnych w sytuacji przebywania na urlopie bezpłatnym 23 lata, przynajmniej jest to mało prawdopodobne.

To stanowisko znajduje również poparcie w poglądach reprezentowanych przez przedstawicieli nauki przedmiotu, i tak:

„Wypłacenie odprawy powinno być odnotowane w świadectwie pracy. Jest to bowiem informacja niezbędna do ustalenia uprawnień pracowniczych (art. 97 § 2 K.p.). Fakt otrzymania odprawy na mocy art. 921 K.p. przesądza o braku uprawnień do tej odprawy od innego pracodawcy.”¹

„Art. 921 § 2 mówi bowiem, że nie nabywa prawa do odprawy tylko taki pracownik, który już odprawę otrzymał. Obojętne jest przy tym, czy otrzymał ją od danego pracodawcy, czy też od innego pracodawcy.”²

Nadto zadane przez Panią pytanie ostatecznie rozstrzyga wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 stycznia 2011 r. III PK 17/10, z którego wprost wynika, iż pracownik, który przechodzi na rentę, będąc zatrudniony jednocześnie u dwóch pracodawców i korzystając u jednego z nich z urlopu bezpłatnego udzielonego w celu wykonywania pracy u drugiego, nabywa prawo do odprawy rentowej tylko od jednego wybranego przez siebie pracodawcy (art. 921 i art. 174 K.p.).

Zatem jeżeli pracownik otrzymał odprawę z tytułu świadczenia pracy na rzecz innego pracodawcy, wtedy pracodawca, u którego pracownik przebywał na urlopie, nie jest zobowiązany do wypłaty odprawy.

W przytoczonym wyroku Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wskazał, iż: „…W czasie kolejnego faktycznego wykonywania pracy na rzecz jednego, a następnie drugiego pracodawcy powód był zatrudniony w normalnym wymiarze czasu i otrzymywał jedno wynagrodzenie. W tej sytuacji zasądzenie na jego rzecz dwóch odpraw byłoby sprzeczne z celem tego świadczenia. Odprawa rentowa ma przede wszystkim ułatwienie pracownikowi adaptacji do pogorszonych warunków ekonomicznych wynikających z konieczności utrzymywania się z renty, a więc świadczenia niższego od uprzednio pobieranego wynagrodzenia. Świadczenia pieniężne przysługujące z tego tytułu – z reguły są obliczane na podstawie wynagrodzenia uzyskiwanego przez pracownika. Wynika stąd, że przyznanie dwóch odpraw rentowych pracownikowi, który wykonywał pracę u jednego pracodawcy w zastępstwie pracy wykonywanej u drugiego pracodawcy byłoby sprzeczne z funkcją i celem tego świadczenia. Naruszałoby też zasady równego traktowania pracowników (art. 183a i nast. K.p.), gdyż w następstwie utraty przez powoda prawa do jednego wynagrodzenia uzyskałby on prawo do dwóch odpraw rentowych, podczas gdy inni pracownicy, wykonujący – tak samo jak faktycznie on – pracę na rzecz jednego pracodawcy otrzymują tylko jedną odprawę”.

Reasumując, choć kwestia powyższa jest w orzecznictwie i doktrynie różnie oceniana, to jednakże moim zdaniem, mając na uwadze powyższą argumentacje, opisany przez Panią stan faktyczny pozwala stwierdzić, iż pracownik nie ma prawa do odprawy emerytalnej, jeżeli już ją pobrał od innego pracodawcy – z tytułu utraty prawa do wynagrodzenia od innego pracodawcy.

W Pani zakładzie pracy pracownik nie świadczył pracy, zatem nie otrzymywał wynagrodzenia, tym samym w związku z rozwiązaniem stosunku pracy nie traci świadczenia (wynagrodzenia), o jakim mowa w uzasadnieniu przytoczonym powyżej.

--------------------------------

¹ Romer Maria Teresa Prawo pracy. Komentarz Warszawa 2005 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie II) ss. 1052

² Gersdorf Małgorzata, Rączka Krzysztof, Skoczyński Jacek Najnowsze wydanie: Kodeks pracy. Komentarz, Warszawa 2008 Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis (wydanie IX) ss. 1000

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.