Oddelegowanie do Niemiec

Oddelegowanie to termin języka potocznego określający czasowe skierowanie pracownika przez pracodawcę do pracy za granicą.

Z zadanego przez Panią pytania wnioskuję, że dotychczas Pani miejsce pracy wskazane w umowie o pracę znajdowało się na terytorium Polski, a w związku z planowaną zmianą umowy Pani miejsce pracy zostanie zmienione na miejsce w Niemczech (nazywa to Pani oddelegowaniem do Niemiec).

W tej sytuacji praca nie będzie już, jak uprzednio, świadczona w ramach zagranicznej podróży służbowej (na co wskazuje wypłacanie diet), a po prostu za granicą.

W takim wypadku w pierwszej kolejności należy ustalić kwestie podatkowe i ubezpieczeniowe, które będą Pani dotyczyły w przypadku skierowania do pracy w Niemczech (oddelegowania).

W zakresie oskładkowania zastosowanie znajdą przepisy rozporządzenia 883/2004¹ i rozporządzenia wprowadzającego 987/2009².

Zgodnie z artykułem 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004, który stanowi wyjątek od zasady podlegania ustawodawstwu w państwie, w którym praca jest wykonywana:

„Osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w Państwie Członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi swą działalność, a która jest delegowana przez tego pracodawcę do innego Państwa Członkowskiego do wykonywania pracy w imieniu tego pracodawcy, nadal podlega ustawodawstwu pierwszego Państwa Członkowskiego, pod warunkiem że przewidywany czas takiej pracy nie przekracza 24 miesięcy i że osoba ta nie jest wysłana, by zastąpić inną osobę”.

W zakresie ubezpieczeń społecznych będzie Pani zatem podlegała ustawodawstwu polskiemu, jeżeli nie spełni Pani warunków negatywnych wskazanych w części końcowej powyższego ustępu, tzn.:

1. przewidywany czas pracy w Niemczech nie przekroczy 24 miesięcy;
2. nie jest Pani wysłana, by zastąpić inną osobę.

Aby w czasie oddelegowania do Niemiec podlegała Pani ustawodawstwu polskiemu, przynajmniej przez jeden miesiąc przed oddelegowaniem musi Pani podlegać w Polsce ustawodawstwu z zakresu zabezpieczeń społecznych. Jeżeli polski pracodawca zawrze z Panią umowę o pracę i niezwłocznie wyśle Panią do pracy w Niemczech, to nie będzie możliwe podleganie polskiemu ustawodawstwu i zastosowanie znajdą przepisy prawa niemieckiego dotyczące zabezpieczeń społecznych.

Stawka podatku dochodowego jest zależna od Pani dochodu. Najpierw należy sprawdzić, czy Pani dochód będzie podlegał opodatkowaniu w Niemczech. Rzeczywiście niemiecka ustawa o podatku dochodowym przewiduje stawkę podatku 14%, jednakże dotyczy ona bardzo niskiego rocznego dochodu jak na warunki niemieckie i nie znając wysokości Pani dochodu, nie mogę tego zweryfikować.

Jeżeli zostaną spełnione przesłanki do podleganiu ustawodawstwu polskiemu, to przez 24 miesiące pracodawca może opłacać składki w Polsce. W zasadzie po upływie 24 miesięcy jest możliwe dalsze opłacanie składek w Polsce, w tym celu Pani pracodawca musi wystąpić do ZUS, a ZUS – zawrzeć porozumienie z instytucją zagraniczną. Jeżeli ta wyrazi zgodę, to możliwe będzie dalsze opłacanie składek w Polsce.

Przed oddelegowaniem Pani pracodawca powinien wystąpić do ZUS o formularz A1, który poświadcza, iż podlega Pani zabezpieczeniu społecznemu w Polsce.

Zgodnie z § 2 ust. 1 pkt. 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe: Podstawy wymiaru składek nie stanowi część wynagrodzenia pracowników zatrudnionych za granicą u polskich pracodawców, z wyłączeniem osób wymienionych w art. 18 ust. 12 ustawy – w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób stanowiący podstawę wymiaru składek nie może być niższy od kwoty przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z przywołanym artykułem roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób, o których mowa w art. 6 i 7, w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach, jeżeli odpowiednie ustawy nie zostały uchwalone – z zastrzeżeniem ust. 2 i 9.

Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2012 r. w sprawie kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w roku 2013 oraz przyjętej do jej ustalenia kwoty prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia (M.P. poz. 1018) wysokość prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok 2013 wynosi 3 713,00 zł³.

Podstawą powinien być zatem Pani przychód, jednak nie mniej niż 3713 zł i nie więcej niż trzydziestokrotności tej kwoty.

Takie rozwiązanie jest zgodne ze wskazanymi przepisami rozporządzania i rozporządzenia wykonawczego i praktykowane.

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy Pani dochód będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym w Niemczech. Kluczowe znaczenie ma umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku, podpisana w Berlinie 14 maja 2003 r.

W Pani przypadku znaczenie ma art. 15 ust. 2 powyższej umowy. Jeżeli zatem spełni Pani warunki wskazane w podpunktach a-c, to podatek dochodowy należy uiścić w Polsce. Jeżeli nie, podatek dochodowy należy uiścić w Niemczech.

Zgodnie ze wspomnianym art. 15:

„1. Z zastrzeżeniem postanowień artykułów 16, 17, 18 i 19 uposażenia, płace i podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca najemna wykonywana jest w drugim Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tak wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w tym drugim Państwie.

2. Bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje z pracy najemnej, wykonywanej w drugim Umawiającym się Państwie, podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni podczas dwunastomiesięcznego okresu, rozpoczynającego się lub kończącego w danym roku podatkowym, i

b) wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim Państwie, i

c) wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w drugim Państwie.

3. Postanowienia ustępu 2 niniejszego artykułu nie mają zastosowania do wynagrodzenia otrzymywanego przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie, zwaną w tym ustępie »pracownikiem«, oraz wypłacanego przez lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w drugim Umawiającym się Państwie, jeżeli praca ta wykonywana jest w tym drugim Państwie, i jeżeli:

a) pracownik wykonuje w ramach pracy najemnej również usługi na rzecz osoby innej niż pracodawca, która kontroluje bezpośrednio lub pośrednio sposób wykonania tych usług, i

b) pracodawca nie ponosi odpowiedzialności lub ryzyka za skutki pracy wykonanej przez pracownika.

4. Bez względu na poprzednie postanowienia niniejszego artykułu, wynagrodzenie otrzymywane z pracy najemnej, wykonywanej na pokładzie statku morskiego lub statku powietrznego eksploatowanego w transporcie międzynarodowym albo na pokładzie statku eksploatowanego w żegludze śródlądowej, może być opodatkowane w tym Umawiającym się Państwie, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa”.

Jeżeli nie będzie Pani podlegała opodatkowaniu w Polsce na podstawie wyżej wskazanych przepisów, to będzie Pani musiała zapłacić podatek dochodowy w Niemczech. Może więc dojść do sytuacji podwójnego opodatkowania. Żeby uniknąć sytuacji, w której dochód byłby podwójnie opodatkowany, wprowadzono metodę unikania podwójnego opodatkowania wskazaną w art. 24 ust. 2 pkt a przywołanej wyżej polsko-niemieckiej umowy.

Zgodnie z nim „w przypadku osoby mającej miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej, podwójnego opodatkowania unikać się będzie w następujący sposób:

a) Jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Rzeczypospolitej Polskiej osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Republice Federalnej Niemiec, wówczas Rzeczpospolita Polska zwolni z uwzględnieniem postanowień litery b) taki dochód lub majątek od opodatkowania. Rzeczpospolita Polska może przy obliczaniu kwoty podatku od pozostałego dochodu lub majątku tej osoby zastosować stawkę podatkową, która byłaby zastosowana, gdyby dochód lub majątek zwolniony od opodatkowania nie podlegał takiemu zwolnieniu”.

1. Dostępne na stronie http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CONSLEG:2004R0883:20100501:pl:PDF.

2. Dostępne na stronie https://www.ekuz.nfz.gov.pl/sites/default/files/podstawy_prawne/987_2009.pdf.

3. Stan z dnia 26 czerwca 2013 r.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼