Macierzyński a umowa-zlecenie

Przedłużenie umowy-zlecenia

Na wstępie wyjaśnię, że pracodawca nie jest zobligowany do przedłużenia umowy-zlecenia do dnia porodu.

Osoba zatrudniona na podstawie umowy-zlecenia nie korzysta z gwarancji prawnych związanych z rodzicielstwem przewidzianych w przepisach prawa pracy. Pracownikiem jest bowiem osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży, a także w okresie urlopu macierzyńskiego pracownicy, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z jej winy i reprezentująca pracownicę zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.

Umowa o pracę zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy albo na okres próbny przekraczający jeden miesiąc, która uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, ulega przedłużeniu do dnia porodu.

Z art. 177 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.) wynika, że wyłącznie w stosunku do pracownika, czyli osoby zatrudnionej w ramach umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, pracodawca ma ustawowy obowiązek przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu, o ile spełnione są wymogi określone w treści wyżej powołanego art. 177 Kodeksu pracy.

Zobacz też: Jak udokumentować umowę zlecenie

Gwarancja prawna ochrony stosunku pracy w okresie macierzyństwa

Pani z pracodawcą ma zawartą umowę cywilnoprawną (umowę-zlecenie), w związku z czym nie jest Pani pracownikiem w rozumieniu art. 2 Kodeksu pracy, zatem nie znajduje bezpośredniego zastosowania gwarancja prawna ochrony stosunku pracy w okresie macierzyństwa określona w treści art. 177 K.p. Oznacza to, że pracodawca nie musi przedłużać umowy cywilnoprawnej (umowy-zlecenia) do dnia porodu.

Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:

• pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,
• osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej,
• osobami wykonującymi pracę nakładczą, osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, lub osobami z nimi współpracującymi.

Zleceniobiorcy nie podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu, ale ci zleceniobiorcy, którzy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu, mogą również dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Ponieważ do takiego dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego Pani przystąpiła, zatem korzysta z uprawnień wynikających z ustawy zasiłkowej (m.in. prawo do zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego).

Zleceniobiorcy nie mają jednak prawa do urlopu macierzyńskiego, ponieważ jest to świadczenie gwarantowane przepisami Kodeksu pracy – wyłącznie pracownikom.

Świadczenia pieniężne

Świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 z późn. zm.).

Świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, obejmują:

• zasiłek chorobowy,
• świadczenie rehabilitacyjne,
• zasiłek wyrównawczy,
• zasiłek macierzyński,
• zasiłek opiekuńczy.

Prawo do zasiłku chorobowego

Ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli podlega obowiązkowo temu ubezpieczeniu, lub po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego – jeżeli jest ubezpieczony dobrowolnie.

Do okresów ubezpieczenia chorobowego, o których mowa w ust. 1, wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy z przyczyn określonych w art. 6 ust. 2 – nie dłużej jednak niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana gruźlicą lub występuje w trakcie ciąży – nie dłużej niż przez 270 dni.

Do „okresu zasiłkowego” wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy oraz okresy poprzedniej niezdolności do pracy, spowodowanej tą samą chorobą, jeżeli przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekraczała 60 dni.

Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 100% podstawy wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy lub niemożność wykonywania pracy przypada w okresie ciąży.

Prawo do świadczenia rehabilitacyjnego

W związku z tym, że objęta jest Pani dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym, to również przysługuje Pani prawo do świadczenia rehabilitacyjnego – jeżeli po wyczerpaniu zasiłku chorobowego nadal będzie Pani niezdolna do pracy (które przyznawane jest do daty porodu).

Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

O okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia orzeka lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od orzeczenia lekarza orzecznika ubezpieczonemu przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w terminie i na zasadach przewidzianych w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Świadczenie rehabilitacyjne wynosi 90% podstawy wymiaru zasiłku chorobowego za okres pierwszych trzech miesięcy, 75% tej podstawy za pozostały okres, a jeżeli niezdolność do pracy przypada w okresie ciąży – 100% tej podstawy.

Dodać należy, że dla celów obliczenia świadczenia rehabilitacyjnego podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przyjęta do obliczenia tego świadczenia podlega waloryzacji.

Świadczenie rehabilitacyjne za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (wypadkowego) nie przysługuje, gdy osoba niezdolna do pracy kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres choroby.

Zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński przysługuje objętym ubezpieczeniem chorobowym: pracownikom, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osobom wykonującym pracę nakładczą, osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy-zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym, osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym, osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, osobom odbywającym służbę zastępczą, duchownym.

Reasumując, zasiłek macierzyński w wysokości 100% będzie przysługiwał tym zleceniobiorcom, którzy podlegali w chwili urodzenia lub przyjęcia na wychowanie dziecka dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek ten będzie przysługiwał przez okres ustalony w Kodeksie pracy, jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu.

W razie urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia zasiłek macierzyński przysługuje przez okres skrócony o 2 tygodnie, tj. przez okres 18, 29, 31, 33 lub 35 tygodni liczonych od dnia porodu.

Podstawa wymiaru zasiłku

Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego ubezpieczonemu, który nie jest już pracownikiem, stanowi przeciętny miesięczny przychód, od którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy, a gdy niezdolność do pracy powstała przed upływem tego okresu, za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej:

1. 18,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie – w przypadku przychodu za okres do 30 czerwca 2007 r.,
2. 15,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie – w przypadku przychodu za okres od dnia 1 lipca 2007 r. do dnia 31 grudnia 2007 r.,
3. 13,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie – w przypadku przychodu za okres po dniu 31 grudnia 2007 r.

Reasumując, w związku z tym, że podlega Pani dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, zatem po rozwiązaniu umowy-zlecenia korzysta Pani z uprawnień do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego i zasiłku macierzyńskiego, nie ma zaś prawa do urlopu macierzyńskiego.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼