Kolejna umowa na czas określony dla nauczyciela w przedszkolu

Zgodnie z art. 10 ustawy Karta Nauczyciela „stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej – w zespole szkół na podstawie umowy o pracę lub mianowania”.

Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony, z zastrzeżeniem ust. 7.

Stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:

• posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
• ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;
• nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne, lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie;
• nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie;
• posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska;
• istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony.

Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony przekształca się w stosunek pracy na podstawie mianowania z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym:

• nauczyciel uzyskał stopień nauczyciela mianowanego, o ile spełnione są warunki określone wyżej;
• w przypadku nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego w czasie trwania umowy o pracę zostały spełnione warunki, o których mowa wyżej.

W przypadku braku warunków do zatrudnienia nauczyciela, o których mowa w pkt 6, stosunek pracy z nauczycielem mianowanym lub dyplomowanym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w niepełnym wymiarze, z zastrzeżeniem ust. 7.

Zgodnie z art. 10 ust. 7 Karty „w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami mianowanym i dyplomowanym stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony”.

Wyjątek dopuszczający zatrudnienie nauczyciela mianowanego na podstawie umowy o pracę na czas określony uregulowany został w art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela. W myśl tego przepisu jest to prawnie możliwe tylko wówczas, gdy zachodzi potrzeba zastępstwa nieobecnego nauczyciela lub potrzeba wynikająca z organizacji nauczania. Przepis ten, jako regulujący wyjątek od zasady, należy wykładać ściśle. Zatrudnienie nauczyciela mianowanego na podstawie umowy o pracę na czas określony jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy staje się konieczne w świetle wynikających z tego przepisu przesłanek. Taka wyjątkowa podstawa zatrudnienia nie może być zależna od uznania pracodawcy. Byłoby to sprzeczne z gwarancyjnym charakterem norm prawnych regulujących stosunek prawny nauczyciela mianowanego (wyrok SN z dnia 15 września 2006 r., sygn. akt I PK 62/06, Pr. Pracy 2007, nr 2, s. 31, oraz wyrok SN z dnia 29 stycznia 2008 r., sygn. akt I PK 169/07, LEX nr 448147).

Nawiązanie z nauczycielem stosunku pracy na czas określony może nastąpić wyłącznie w wypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela. Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę na czas określony niezgodnie z przesłankami Karty Nauczyciela powoduje nawiązanie stosunku pracy na czas nieokreślony (uchwała SN z dnia 14 czerwca 1994 r., sygn. akt I PZP 28/94, OSNP 1994, nr 10, poz. 160). W wyroku z dnia 23 października 1996 r., sygn. akt I PRN 92/96, OSNP 1997, nr 8, poz. 130, Sąd Najwyższy wyraził stanowisko, iż „dopuszczalne jest zatrudnienie nauczyciela spełniającego wymagania, przewidziane w art. 10 ust. 2 pkt 2–4 ustawy (…) Karta Nauczyciela (…), na podstawie umowy o pracę na czas określony, uzasadnione potrzebą zastępstwa nieobecnego nauczyciela”. Z kolei w wyroku z dnia 5 września 1997 r., sygn. akt I PKN 226/97, OSNP 1998, nr 11, poz. 328, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że „pojęcie »organizacja pracy nauczyciela«, której potrzeby mogą uzasadniać zatrudnienie na czas określony (…), należy odnieść do zasad funkcjonowania szkoły (liczba klas, rodzaj przedmiotów, liczba godzin lekcyjnych, liczba etatów, czas nauczania poszczególnych przedmiotów, zmianowość pracy szkoły), a nie do wykształcenia czy umiejętności nauczyciela”. Przeciwne stanowisko Sąd Najwyższy wyraził w wyroku z dnia 19 stycznia 1998 r., sygn. akt I PKN 487/97, w którym podniósł, że „warunki organizacji nauczania, umożliwiające zawarcie z nauczycielem umowy terminowej, nie dotyczą organizacji szkoły”. „Potrzeby wynikające z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, pozwalające na nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem na czas określony (…), nie obejmują »zastępstwa« wicedyrektora szkoły w zakresie obniżenia jego pensum dydaktycznego z tytułu pełnienia tej funkcji. Zastępstwo nieobecnego nauczyciela (…) występuje w przypadku czasowej nieobecności, związanej z okresowym zwolnieniem od pracy i przewidywanym powrotem do jej wykonywania. W przypadku potrzeby zastępstwa nieobecnego nauczyciela i równoczesnego rozwiązania stosunku pracy z innym nauczycielem o przydziale prowadzonych przez nich uprzednio zajęć decyduje pracodawca w planie organizacyjnym szkoły. Nie ma to znaczenia dla oceny wystąpienia przesłanek z Karty Nauczyciela” (wyrok SN z dnia 1 lipca 1998 r., sygn. akt I PKN 222/98, OSNP 1999, nr 15, poz. 483).

Bardzo istotne znaczenie ma wyrok SN z dnia 2 września 1999 r., sygn. akt I PKN 235/99, OSNP 2001, nr 3, poz. 64, stanowiący, iż „przepis art. 10 ust. 7 ustawy (…) Karta Nauczyciela (…), według którego nawiązanie stosunku pracy z nauczycielem na czas określony może nastąpić wyłącznie w wypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, wyłącza zastosowanie art. 251 k.p. (…) pełna regulacja zawierania umów na czas określony znajduje się w Karcie Nauczyciela, a więc brak podstaw, aby poprzez jej art. 91c stosować przepisy kodeksu pracy, a w szczególności art. 251 k.p. (…). Już pierwsza umowa o pracę zawarta w sposób sprzeczny z art. 10 ust. 7 KN oznacza zawarcie umowy na czas nieokreślony”.

Powyższy wyrok oznacza, że w razie zawarcia z nauczycielem dwóch terminowych umów o pracę, w związku z wystąpieniem przesłanek określonych w Karcie Nauczyciela, zawarcie trzeciej takiej umowy nie będzie równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony. Skutek taki jednakże wystąpi, jeżeli zawarto z nauczycielem kolejne umowy na czas określony pomimo braku tych przesłanek. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 29 czerwca 2000 r., sygn. akt I PKN 709/99, OSNP 2001, nr 24, poz. 716, w którym stwierdził, że „przepis art. 251 k.p. nie ma zastosowania, jeżeli ustawa w sposób wyczerpujący wskazuje okoliczności, w których strony mogą zawrzeć umowę o pracę na czas określony (art. 10 ust. 4 Karty Nauczyciela)”. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 26 lipca 2002 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych innych przepisu art. 251 Kodeksu pracy nie stosowało się do dnia przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 23 stycznia 2001 r., sygn. akt I PKN 197/00, OSNP 2002, nr 18, poz. 435, Sąd Najwyższy stwierdził, że „w celu ustalenia możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć na podstawie umowy o pracę na czas określony (…) jego pensum dydaktyczne jako nauczyciela przedmiotu i pensum nauczyciela bibliotekarza nie podlegają sumowaniu”.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że jeśli nie zachodziły przesłanki z art. 10 ust. 7 Karty (a w mojej opinii nie zachodziły), wówczas już pierwsza umowa została zawarta na czas nieokreślony i kolejne umowy nie miały uzasadnienia. Wobec powyższego powinna Pani w celu potwierdzenia takiego stanu prawnego wystąpić do sadu pracy z powództwem o ustalenie stosunku pracy jako umowy na czas nieokreślony.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.