Kiedy pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia?

Odpowiadając na Pana pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2014 r., poz. 1502) umowa o pracę rozwiązuje się:

1) na mocy porozumienia stron,

2) przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem),

3) przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia),

4) z upływem czasu, na który była zawarta,

5) z dniem ukończenia pracy, dla której wykonania była zawarta.

Porozumienie stron to umowa rozwiązująca stosunek pracy. Może być zawarta w dowolnej formie i w każdym momencie istnienia stosunku pracy.

Porozumienie powinno określać datę ustania stosunku pracy. Zdaniem SN (wyrok z dnia 20 października 1998 r., I PKN 317/98, OSNAPiUS 1999, nr 22, poz. 721) termin rozwiązania stosunku pracy za porozumieniem stron z przyczyn dotyczących pracodawcy może być określony zdarzeniem przyszłym, zwłaszcza gdy zdarzenie to (likwidacja stanowiska pracy) jest przez strony przewidywane po okresie dłuższym niż okres wypowiedzenia przez pracodawcę oraz przy zastrzeżeniu, że termin ten może ulec jedynie przedłużeniu.

Wypowiedzenie jest jednostronnym oświadczeniem woli pracownika lub pracodawcy, powodującym ustanie stosunku pracy z upływem jego okresu i z reguły w terminie ustalonym przez ustawodawcę jako dzień, w którym może nastąpić ustanie stosunku pracy. Wypowiedzenie rozpoczyna swój bieg z chwilą dojścia do wiadomości drugiej strony w taki sposób, że mogła się z nim zapoznać.

Jak wynika z powyższego nie można być na wypowiedzeniu umowy o pracę za porozumieniem stron. Rozumiem więc, że Pana umowa rozwiąże się 30 sierpnia w wyniku porozumienia stron, w którym ustalił Pan taki termin jej zakończenia.

Ustalenie rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron nie wyklucza możliwości rozwiązania tej umowy przed oznaczonym terminem w razie powstania warunków do niezwłocznego jej rozwiązania przez pracodawcę lub przez pracownika (wyrok SN z 15.12.2000 r., I PKN 162/00, OSNP Nr 17/2002, poz. 405).

Zgodnie z art. 55 ust. 1¹ K.p. pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia wtedy, gdy pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika; w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia, a jeżeli umowa o pracę została zawarta na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy – w wysokości wynagrodzenia za okres 2 tygodni.

Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinno nastąpić na piśmie, z podaniem przyczyny uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn określonych wyżej pociąga za sobą skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem umowy przez pracodawcę za wypowiedzeniem.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy nie może nastąpić po upływie 1 miesiąca od uzyskania przez pracownika wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Przesłanką rozwiązania stosunku pracy przez pracownika bez wypowiedzenia jest dopuszczenie się przez pracodawcę ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika. Komentowany przepis nie precyzuje, które obowiązki mają charakter podstawowy. Jako nadmiernie uproszczony jawi się pogląd, odwołujący się tylko do obowiązków wyliczonych w art. 94 K.p. Ich ranga jest silnie zróżnicowana.

Przymiot ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika mają zachowania pracodawcy bądź osób działających w jego imieniu naruszające ciężko prawo do wynagrodzenia:

– zaniechanie wypłaty należnego pracownikowi wynagrodzenia, chyba że dotyczy to świadczeń o małej wartości bądź o charakterze fakultatywnym,

– opóźnienie wypłaty wynagrodzenia, jeżeli jest ono w wymiarze temporalnym znaczne lub skutkuje dla pracownika poważnymi następstwami,

– wypłata wynagrodzenia na inny rachunek bankowy niż wskazany przez pracownika, wskutek czego utracił on, chociaż przejściowo, możliwość dysponowania środkami finansowymi,

– uporczywe dokonywanie potrąceń z wynagrodzenia ponad limity przewidziane ustawą albo bez zgody pracownika,

– błędne obliczenie wysokości należnego pracownikowi wynagrodzenia, jeżeli dotyczy znacznych kwot albo zostało dokonane umyślnie,

– spełnienie wynagrodzenia w formie rzeczowej, jeżeli przepisy nie przewidują takiej możliwości,

– odmowa podniesienia wysokości wynagrodzenia do poziomu płacy minimalnej określonej ustawą lub określenie płacy na poziomie poniżej płacy minimalnej.

Według SN (wyrok z dnia 4 kwietnia 2000 r., I PKN 516/99, OSNAPiUS 2001, nr 16, poz. 516) pracodawca, który nie wypłaca w terminie całości wynagrodzenia, ciężko narusza swój obowiązek z winy umyślnej, choćby z przyczyn niezawinionych nie uzyskał środków finansowych na wynagrodzenia. Budzi sprzeciw zbyt rygorystyczne potraktowanie pracodawcy; w przypadku niewypłacenia nieznacznej części wynagrodzenia trudno mówić o ciężkości naruszenia obowiązków.

Pracownik może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia na podstawie komentowanego przepisu w formie pisemnej z podaniem przyczyny – w terminie miesiąca od uzyskania wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy.

Pracodawca niewypłacający pracownikowi bez usprawiedliwionej przyczyny części jego wynagrodzenia za pracę narusza w sposób ciężki swoje podstawowe obowiązki. Naruszenie to następuje co miesiąc w terminie płatności wynagrodzenia i od dowiedzenia się przez pracownika o tej okoliczności należy liczyć termin jednego miesiąca (wyrok z dnia 8 sierpnia 2006 r., I PK 54/06, OSNP 2007, nr 15-16, poz. 219). W tym samym kierunku wypowiedział się SN w tezie 4 wyroku z dnia 5 czerwca 2007 r., III PK 17/07, niepubl., przyjmując, że przy naruszeniu przez pracodawcę zachowaniem ciągłym jego podstawowych obowiązków, pracownik może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracodawcy najpóźniej w okresie miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o ostatnim naruszeniu.

Tak więc należy uznać, że ma Pan podstawę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracodawcy i ma Pan na to miesiąc od powzięcia wiadomości o ostatnim naruszeniu.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼