• Autor: Adam Dąbrowski
Jestem dyrektorem zespołu szkół, w skład którego wchodzi szkoła podstawowa i gimnazjum. Z uwagi na zmiany organizacyjne( zmniejszenie liczby oddziałóww szkole podstawowej) nie mogę zapewnić pełnego etatu mianowanemu nauczycielowi języka polskiego, który mógłby przejść na emeryturę w trybie art. 20 i art. 88 KN. Czy jestem zobowiązany jako pracodawca, szukać godzin dla nauczyciela szkoły podstawowej w arkuszu organizacyjnym gimnazjum na następny rok szkolny, by zapewnić mu etat? Musiałbym zabrać godziny nadliczbowe nauczycielom gimnazjum.
W mojej ocenie jest Pan zobowiązany przed przeniesieniem nauczyciela w stan nieczynny upewnić się czy nie ma możliwości zapewnienia mu całego etatu w gimnazjum wchodzącym w skład zespołu szkół.
Zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o systemie oświaty dyrektor zespołu jest dyrektorem szkoły w rozumieniu ustawy. Wynika stąd, iż jest on upoważniony do dokonywania czynności w sprawach z zakresu prawa pracy w imieniu pracodawcy będącego jednostką organizacyjną (art. 31 § 1 Kp). Jednostką tą jest zespół szkół. Jego dyrektor dokonuje więc tych czynności wobec nauczycieli szkoły podstawowej i gimnazjum. Zdolność do zatrudniania pracowników ma zespół szkół (art. 3 Kodeksu pracy), a szkoła podstawowa i gimnazjum stanowią miejsce (placówkę) wykonywania pracy. Nadto obie te jednostki posiadają ten sam organ prowadzący – Gminę.
Należy więc rozważyć czy istnieje możliwość zapewnienia pełnego wymiaru zajęć wszystkim nauczycielom tej samej specjalności. Oznacza to, że powinien Pan odebrać nadgodziny nauczycielom gimnazjum, aby stworzyć pełen etat dla nauczyciela szkoły podstawowej, ale w ramach tej samej specjalności.
W wyroku z 9 grudnia 1998 r., I PKN 492/98 (OSNAPiUS 1999, nr 15, wkładka) Sąd Najwyższy przyjął, iż brak jest przesłanek rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem mianowanym w trybie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela, jeżeli pozostali nauczyciele tej samej specjalności mają w planie organizacyjnym szkoły przydzieloną taką liczbę godzin ponadwymiarowych, że możliwe byłoby zatrudnianie zwolnionego nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć.
Dla oceny istnienia przesłanek określonych w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela nie jest istotne czy zmniejsza się ogólna liczba zatrudnionych nauczycieli, lecz to czy wszyscy nauczyciele danej specjalności mogą po zmianach organizacyjnych być zatrudnieni w pełnym wymiarze zajęć (wyrok z 6 marca 1998 r., I PKN 529/97 – OSNAPiUS 1999, nr 4, poz. 122).
W ocenie możliwości dalszego zatrudnienia nauczyciela po wprowadzeniu zmian organizacyjnych określonych w art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela należy uwzględniać poza przydzieloną nauczycielom liczbą godzin lekcyjnych, także inne okoliczności, w tym zwłaszcza kwalifikacje zawodowe nauczyciela.
Oznacza to, że trzeba rozważyć okoliczności konkretnego przypadku. Jeżeli w szkole podstawowej nie ma pełnego etatu nauczyciela j. polskiego, a w gimnazjum nauczyciele j. polskiego mają nadgodziny, to należy stworzyć pełen etat dla nauczyciela gimnazjum. Jeżeli jednak uzupełnienie etatu miałoby nastąpić kosztem nauczycieli innej specjalności należy rozważyć czy ten nauczyciel ma kwalifikacje do nauczania tego przedmiotu czy jest to realne z uwagi na organizację szkoły itp.
Podobnie w wyroku z 9 kwietnia 1997 r., I PKN 72/97 (OSNAPiUS 1998, nr 1, poz. 8) SN wyraził stanowisko, iż zatrudnianie nauczycieli w niewielkiej liczbie godzin ponadwymiarowych nie świadczy o niespełnieniu przesłanek do zastosowania art. 20 Karty Nauczyciela. W tezie wyroku z 1 grudnia 1999 r., I PKN 423/99 (OSNAPiUS 2001, nr 8, poz. 261) sąd stwierdził, iż gdy nauczanie początkowe w każdej z klas I–III prowadzi jeden nauczyciel, który wystawia jedną ocenę opisową, nauczanie zaś ma charakter nauczania zintegrowanego, okoliczność że nauczycielom tych klas przydzielono także godziny ponadwymiarowe, nie uzasadnia utworzenia etatu dla innego nauczyciela, skoro przyjęcie przez szkołę planu nauczania uniemożliwia nauczanie w każdej z tych klas i wystawianie uczniowi oceny opisowej przez więcej niż jednego nauczyciela.
Podam jeszcze kilka orzeczeń Sądu Najwyższego, które mogą być przydatne dla podjecia decyzji.
W wyroku z 7 maja 1998 r., I PKN 67/98 (OSNAPiUS 1999, nr 9, poz. 301) SN stwierdził, iż zmianą planu nauczania uniemożliwiającą dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć jest także zmiana przydziału planowych godzin dydaktyczno-wychowawczych, uniemożliwiająca zatrudnienie w pełnym wymiarze w ramach wyuczonej specjalności zawodowej.
Na uwagę zasługuje również wyrok SN z 18 grudnia 2002 r., I PK 15/02 (OSNAPiUS 2004, nr 12, poz. 207), w którym Sąd Najwyższy uznał, iż dyrektor szkoły jest zobowiązany do poinformowania nauczyciela o możliwości przejścia na jego wniosek, w stan nieczynny.
( Katarzyna Cichocka)
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online
O autorze: Adam Dąbrowski