Dwie odprawy po wypowiedzeniu umowy o pracę?

Na podstawie art. 921 § 1 Kodeksu pracy „pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia”.

Odprawa emerytalno-rentowa przysługuje pracownikowi, jeżeli spełnione zostaną łącznie dwie przesłanki:

1. pracownik spełni warunki uprawniające do emerytury (wiek + przepracowany okres),
2. ustanie stosunek pracy w związku z przejściem na rentę lub emeryturę.

Kodeks pracy nie określa żadnych dodatkowych warunków, od których mogłoby zależeć uprawnienie do pobrania świadczenia bądź brak takiego uprawnienia. Odprawa przysługuje w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, jakie pracownik otrzymywał w momencie odejścia na emeryturę.

Niezbędnym warunkiem nabycia prawa do odprawy jest faktyczne ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy. W przypadku odprawy emerytalnej należy stwierdzić, że przysługuje ona każdemu pracownikowi – i nie zależy ona od tego, czy emerytura lub renta została przyznana na warunkach ogólnych, czy szczególnych, a także czy jest to emerytura zwykła, czy wcześniejsza.

Sam sposób rozwiązania stosunku pracy oraz to, która strona dokonała rozwiązania stosunku pracy, też nie mają żadnego wpływu na powstanie prawa do odprawy.

W związku z wypowiedzeniem umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika pracodawca będzie zobowiązany do wypłacenia odprawy z tego tytułu. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.), jeżeli przyczyny niedotyczące pracownika, stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, a zwolnienia w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmują mniejszą liczbę pracowników niż określona w art. 1 ustawy, to jest mniej niż w sytuacji zwolnień grupowych, a więc mniej niż:

1. 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
2. 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, jednakże mniej niż 300 pracowników,
3. 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników
   
   wówczas pracownikowi należy się odprawa.

Na podstawie art. 1 ustawy przepisy ustawy stosuje się przy rozwiązaniu umowy o pracę przez pracodawcę zatrudniającego powyżej 20 pracowników z przyczyn niedotyczących pracowników, w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienie obejmuje co najmniej:

1. 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
2. 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100 jednakże mniej niż 300 pracowników,
3. 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.

Liczby odnoszące się do pracowników obejmują pracowników, z którymi w ramach zwolnienia grupowego następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników (jest to zwolnienie grupowe).

W takim wypadku odprawa ta wynosi równowartość:

1. miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata,
2. 2-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat,
3. 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.

Zgodnie z art. 8 ust. 3-4 ustawy odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a jej kwota nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Wypłata odprawy powinna nastąpić najpóźniej w dniu rozwiązania stosunku pracy, ostatecznie w terminie wypłaty ostatniego wynagrodzenia za pracę.

Przejście na emeryturę nie musi być wyłączną ani bezpośrednią przyczyną rozwiązania stosunku pracy. Odprawa emerytalno-rentowa przysługuje z uwagi na fakt przejścia na emeryturę lub rentę, niezależnie od przyczyn, które stanowiły podstawę rozwiązania stosunku pracy (wyrok SN z 25 czerwca 1993 r., I PR 5/93, OSNAP 1994/2/24; uchwała SN z 4 czerwca 1991 r., I PZP 17/91, OSNCP 1992/3/37).

Zdaniem Sądu Najwyższego decydujące jest to, czy pracownik korzysta z emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy po zaprzestaniu zatrudnienia, a nie zamiar pracownika przejścia na emeryturę (rentę) lub chęć odesłania go na emeryturę (rentę) przez pracodawcę.

Zdarza się, że pracownik zwalniany z przyczyn go niedotyczących jednocześnie przechodzi na emeryturę (rzadziej – na rentę z tytułu niezdolności do pracy). Wówczas występuje zbieg prawa do odpraw, tj. pracownik zwalniany z pracy u pracodawcy zatrudniającego 20 i więcej pracowników nabywa prawo zarówno do odprawy z tytułu rozwiązania umowy z przyczyn go niedotyczących, jak i do odprawy emerytalno-rentowej. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek wypłacić pracownikowi obie te odprawy.

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼