Czy można wysłać pracowników na przymusowy urlop?

Czy pracodawca bez konsultacji z pracownikami może samodzielnie ustalić plan urlopów?

Odpowiadając na Pani pytanie uprzejmie informuję, że zgodnie z art. 163 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się części urlopu udzielanego pracownikowi na żądanie.

Plan urlopów ustala samodzielnie pracodawca, biorąc jednak pod uwagę:

– wnioski pracowników i

– konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.

Jednak pracodawca nie jest związany wnioskami pracowników i ich nieuwzględnienie nie wymaga uzasadnienia. Często właśnie konieczność zapewnienia normalnego funkcjonowania zakładu powoduje, że pracodawca może nie uwzględnić wniosku pracownika dotyczącego terminu wykorzystywania przez niego urlopu.

Urlop wypoczynkowy należy wykorzystać w naturze, gdyż jest to zgodne z celem urlopu – służy on regeneracji sił pracownika. Tylko w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się zamianę wykorzystania urlopu w naturze na ekwiwalent pieniężny.

Czy pracownik może zrzec się prawa do urlopu?

Prawo do urlopu jest prawem podmiotowym pracownika o charakterze osobistym, dlatego nie może on zrzec się prawa do urlopu ani poprzez jednostronne oświadczenie woli, że rezygnuje z urlopu, ani też w drodze postanowień umownych dokonanych przez obie strony stosunku pracy, na podstawie których pracownik miałby zrzec się całości lub części przysługującego mu urlopu. Takie postanowienia z mocy prawa są nieważne i zamiast nich stosuje się odpowiednie przepisy prawa pracy dotyczące urlopów. Podobnie pracownik nie może swojego uprawnienia urlopowego przenieść na osobę trzecią, np. na kolegę z pracy.

Zgodnie z zasadą corocznego urlopu wypoczynkowego pracodawca ma obowiązek udzielić pracownikowi urlopu w tym roku kalendarzowym, w którym nabył do niego prawo. Udzielanie urlopów pracownikom odbywać powinno się zgodnie z planem urlopów lub po uzgodnieniu z pracownikiem – na jego wniosek.

Zmuszanie pracownika do wykorzystania urlopu

W związku z tym, nie można zmusić pracownika do wykorzystania urlopu. Poza pewnymi wyjątkami, takie działanie pracodawcy jest prawnie niedopuszczalne, bo wkracza w sferę uprawnień pracowniczych. Z kolei na pracodawcy ciąży obowiązek zapewnienia normalnego toku pracy, wobec tego terminy wypoczynku pracowników powinny być uzgadniane z pracodawcą. Mimo że do kompetencji pracodawcy należy udzielenie urlopu, to nie może on samodzielnie wyznaczać terminów urlopów i wysyłać pracowników na urlop.

Pracodawca nie może samodzielnie jednostronnie nakazać pracownikowi korzystania z urlopu. Może jedynie sugerować pracownikom wykorzystanie urlopów w dogodnym dla pracodawcy terminie.

Podsumowując – pracodawca nie może z góry narzucić Państwu terminu urlopu. Może jedynie wyjść z propozycją, na którą Państwo mają prawo się nie zgodzić. Oczywiście nie musi też uwzględniać Państwa wniosku, jednak nie może robić tego w nieskończoność.

Najlepszym rozwiązaniem jest więc porozumienie się z pracodawcą, ale jeśli to nie poskutkuje, to polecam zwrócić się do Państwowej Inspekcji Pracy (lub poprosić o pomoc związki zawodowe, jeśli są w Państwa zakładzie).

Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej  ▼▼▼