Indywidualne porady prawne
• Autor: Marta Handzlik
Jestem nauczycielem dyplomowanym. Pracowałam w przedszkolu przez 2 lata na umowie na zastępstwo za nieobecnego nauczyciela. Następnie zatrudniono mnie z racji zwiększenia się oddziałów na umowę na czas określony od 1.09.2015 do 31.08.2016. Mimo, że przedszkole znów zwiększa się o 1 oddział i dyrektor wykazał w arkuszu 4 wakaty, dyrekcja powiedziała mi, że nie może mnie nadal zatrudnić, gdyż ma „naciski polityczne”. Ta więc pozostaję bez pracy. Nie wiem, co robić. Jestem matką samotnie wychowującą dziecko. Czy brak dalszej pracy dla nauczyciela dyplomowanego jest zgodny z prawem w tej sytuacji?
Zgodnie z art. 10 ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela „stosunek pracy z nauczycielem mianowanym i z nauczycielem dyplomowanym nawiązuje się na podstawie mianowania, jeżeli:
1) posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
2) ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z praw publicznych;
3) nie toczy się przeciwko niemu postępowanie karne lub dyscyplinarne, lub postępowanie o ubezwłasnowolnienie;
4) nie był karany za przestępstwo popełnione umyślnie;
5) posiada kwalifikacje wymagane do zajmowania danego stanowiska;
6) istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony”.
Zasadą jest, że nauczyciela mianowanego i dyplomowanego zatrudnia się na podstawie mianowania. Zatrudnienie ich na czas nieokreślony, a w niektórych przypadkach na czas określony, uwarunkowane jest spełnieniem określonych przesłanek.
Jeśli dla nauczycieli nie ma pełnego etatu, wówczas nie ma możliwości zatrudnienia ich na podstawie mianowania, a w takim przypadku należy zatrudnić ich na podstawie umowy na czas nieokreślony. W przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym lub z nauczycielami mianowanym i dyplomowanym stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony.
Przepisy Karty Nauczyciela nie definiują pojęcia „potrzeby wynikającej z organizacji nauczania”. Oznacza to, że w każdym przypadku dyrektor szkoły ustala, czy z organizacji nauczania wynika konieczność zatrudnienia nauczyciela na czas określony. Prawidłowość tych ustaleń podlega kontroli sądu pracy.
Ustalając, co można uznać za „potrzebę wynikającą z organizacji nauczania", można oprzeć się na orzecznictwie sądowym w tym zakresie. Pojęcie „organizacja pracy nauczyciela”, której potrzeby mogą uzasadniać zatrudnienie na czas określony, należy odnieść do zasad funkcjonowania szkoły (liczba klas, rodzaj przedmiotów, liczba godzin lekcyjnych, liczba etatów, czas nauczania poszczególnych przedmiotów, zmianowość pracy szkoły), a nie wykształcenia czy umiejętności (wyrok Sądu Najwyższego z 5 września 1997 r., sygn. akt I PKN 226/97, OSNP 1998, nr 11, poz. 328).
„Warunki organizacji nauczania, umożliwiające zawarcie z nauczycielem umowy terminowej, nie dotyczą organizacji szkoły. W tym wyjątkowym przepisie chodzi bowiem o organizację nauczania, a nie organizację szkoły. Dotyczy on więc przykładowo przypadków ograniczonego wymiaru godzin nauczania określonego przedmiotu (w całym roku lub jego części)” – wyrok Sądu Najwyższego z 19 stycznia 1998 r., sygn. akt I PKN 487/97, OSNP 1999, nr 1, poz. 6.
Jeśli więc zatrudnienie Pani na czas określony nie wynikało z organizacji szkoły, umowa została zawarta niezgodnie z przepisami i przysługuje Pani prawo wniesienia do sądu pozwu o ustalenie istnienia stosunku pracy. W mojej opinii ma Pani duże szanse na wygraną w sadzie tym bardziej, że w szkole nadal są wykazywane wakaty, co uzasadniałoby zatrudnienie Pani co najmniej na czas nieokreślony.
Jeśli masz podobny problem prawny, zadaj pytanie naszemu prawnikowi (przygotowujemy też pisma) w formularzu poniżej ▼▼▼
Indywidualne porady prawne
O autorze: Marta Handzlik
Absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym i prawie pracy. Jest praktykującym prawnikiem z wieloletnim doświadczeniem zawodowym i byłym pracownikiem Ministerstwa Edukacji Narodowej. Odpowiada na najbardziej złożone pytania prawne. Jest autorką książki Finanse w oświacie. Prawo oświatowe w pytaniach i odpowiedziach, a także licznych artykułów, aktualności i komentarzy.
Zapytaj prawnika
Kodeks pracy