Przepisy antynikotynowe – część 2

W pierwszej części omówiłem zakres przedmiotowo-podmiotowy zakazu palenia tytoniu, jaki został wprowadzony przez ustawodawcę z dniem 15 listopada 2010 r. w wyniku nowelizacji ustawy z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Od dość rygorystycznej zasady zakazu palenia wyrobów tytoniowych przewidziano pewne wyjątki. Otóż w myśl art. 5a ust. 1 ustawy właściciel lub zarządzający może wyłączyć spod zakazu indywidualne pokoje w obiektach służących celom mieszkalnym.

Konstrukcja tego przepisu w kontekście obowiązku informacyjnego wskazuje, że owo wyłączenie musi być stworzone w sposób wyraźny informacyjnie. W przeciwnym razie mamy do czynienia z zakazem i dlatego żadne domniemania wyłączenia tego zakazu nie mogą być stosowane.

Na przykład pozostawienie w pokojach popielniczki, nie może być identyfikowane z wyłączeniem zakazu, jeżeli informacja nie została przekazana w sposób wymagany art. 5 ust. 1a ustawy.

Podobnie jak dotychczas, w resortach obrony narodowej, sprawiedliwości i spraw wewnętrznych ministrowie zostali upoważnieni do wydania rozporządzeń wykonawczych określających w szczególności potrzebę zachowania miejsc pracy, nauki i służby jako stref wolnych od dymu tytoniowego.

Przy jednoczesnym uwzględnieniu zasady ochrony niepalących przed narażaniem na dym tytoniowy ministrowie winni określić warunki używania wyrobów tytoniowych na terenie podległych im obiektów oraz środków przewozu osób.

Dalszy wyjątek dotyczy właściciela lub zarządzającego jednostkami czy obiektami, w stosunku do których wprowadzono zakaz palenia wyrobów tytoniowych, do wyznaczenia palarni:

1. w domach pomocy społecznej lub domach spokojnej starości;
2. w hotelach;
3. w obiektach służących obsłudze podróżnych;
4. na terenie uczelni;
5. w pomieszczeniach zakładów pracy;
6. w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych.

Z powyższego wyjątku wynika, że właściciel lub zarządzający będzie decydował o tym, czy zezwolić na palenie tytoniu, czy też zachować całkowity zakaz palenia wyrobów tytoniowych.

Tutaj, podobnie jak i przy poprzednim wyjątku, dopuszczenie palenia tytoniu np. w zakładzie pracy musi być świadomą, jednoznaczną decyzją pracodawcy, który zorganizuje palarnię i w trybie informacyjnym wypełni swoje obowiązki.

W przypadku zakładu pracy, w którym istnieje obowiązek funkcjonowania regulaminu pracy, informacja o dopuszczeniu palenia tytoniu powinna się w nim znaleźć, zgodnie z art. 104¹ § 1 pkt 8 Kodeksu pracy.

Problematyka palenia tytoniu niewątpliwie należy do zagadnień dotyczących higieny pracy, toteż mieści się w określaniu obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, o których mowa w powołanym przepisie.

Szczególny wyjątek od zakazu wprowadzono na podstawie art. 5a ust. 4 ustawy, dla właściciela lub zarządzającego lokalem gastronomiczno-rozrywkowym z co najmniej dwoma pomieszczeniami przeznaczonymi do konsumpcji.

W takich warunkach właściciel lub zarządzający może wyłączyć spod zakazu palenia wyrobów tytoniowych zamknięte pomieszczenie konsumpcyjne, wyposażone w wentylację zapewniającą, aby dym tytoniowy nie przenikał do innych pomieszczeń.

Moim zdaniem, wskazany wyjątek jest rozwiązaniem niedopuszczalnym w świetle obowiązującego stanu prawnego. Twierdzę nawet więcej, a mianowicie, że przepis ten jest sprzeczny z art. 66 ust. 1 Konstytucji RP i jako taki powinien być np. z inicjatywy RPO wyeliminowany przez TK z porządku prawnego.

W świetle tego przepisu praktycznie wyjątek będzie dotyczył lokalu gastronomiczno-rozrywkowego kierowanego przez podmiot zatrudniający bądź pracowników, bądź osoby niebędące pracownikami wykonujące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy.

W obu przypadkach osobie świadczącej pracę najemną przysługuje, zgodnie z art. 66 ust. 1 Konstytucji RP, prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Tymczasem wskazany wyjątek od zakazu palenia wyrobów tytoniowych spowoduje dla osób wykonujących pracę w takim drugim pomieszczeniu gastronomiczno-rozrywkowym narażenie na dym tytoniowy, co godzi ewidentnie w powołaną zasadę konstytucyjną.

O ile organizowaniu palarni, jako wyjątku od zakazu palenia, nie można przypisać niekonstytucyjności, gdyż palarnia jest organizowana dla osób, które dobrowolnie chcą palić tytoń, o tyle dopuszczenie do palenia w sali gastronomicznej czy rozrywkowej naraża obsługę tej sali na dym tytoniowy w ramach legalnej organizacji procesu pracy.

Z tego powodu wskazany wyjątek nie tylko narusza przepisy Konstytucji RP, ale także godzi w podstawową zasadę ochrony zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, wyrażoną w tej ustawie.

Zgodnie z art. 3 ustawy, ochrona zdrowia przed następstwami używania tytoniu realizowana jest przez kształtowanie polityki zdrowotnej, ekonomicznej i sportowej, do której należy m.in. ochrona prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego.

Jak widać, ustawodawca pod wpływem nacisku lobby gastronomiczno-rozrywkowego uchwalił przepis stanowiący całkowite zaprzeczenie tej słusznej, przez siebie stworzonej zasady.

Zachowując zgodność z Konstytucją omawianego wyjątku, od zakazu palenia wyrobów tytoniowych należałoby dopuścić jedynie możliwość organizowania pomieszczeń gastronomiczno-rozrywkowych dla palaczy wyłącznie wówczas, gdy obsługę takiego pomieszczenia realizował będzie sam właściciel, bez zatrudniania tam jakichkolwiek osób na zasadzie pracy najemnej.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>