Pracownik nie rozliczył się z firmą - co robić?

Odpowiedzialność materialna pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy

Odpowiedzialność materialna pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy została uregulowana w Kodeksie pracy (w skrócie K.p.). Częściowo uregulowana jest odmiennie od odpowiedzialności odszkodowawczej z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania uregulowanej w Kodeksie cywilnym.

W art. 114 i 115 zostały wskazane przesłanki odpowiedzialności materialnej pracownika. Tymi przesłankami są:

1. powstanie szkody w majątku pracodawcy,
2. niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych,
3. wina pracownika,
4. normalny (adekwatny) związek przyczynowy między działaniem pracownika a niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem obowiązków pracowniczych (zgodnie z art. 115 pracownik odpowiada tylko za normalne następstwa swojego działania lub zaniechania).

Zobacz też: Zwrot kluczy przez pracownika

Przywłaszczenie mienia pracodawcy

Przesłanką odpowiedzialności materialnej jest ponadto bezprawność działania lub zaniechania pracownika. Ustawodawca nie wymienia wprawdzie tej przesłanki, ale wynika ona z przesłanki winy. Zawinione może być bowiem tylko takie działanie lub zaniechanie, które jest bezprawne.

Niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych nie może być utożsamiane z bezprawnością zachowania pracownika, jednakże w tym przypadku przywłaszczenie mienia pracodawcy będzie nosiło znamiona bezprawności.

Art. 115 i 122 stanowią, że pracownik ponosi odpowiedzialność w granicach rzeczywistej straty pracodawcy za szkodę wyrządzoną nieumyślnie i w pełnej wysokości za szkodę wyrządzoną umyślnie. Pojęcie szkody wymaga więc wyjaśnienia na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego. Kodeks cywilny wprawdzie również nie zawiera prawnej definicji szkody, ale występuje w nim wiele przepisów, na podstawie których można ustalić prawne pojęcie szkody. Przy pracowniczej odpowiedzialności materialnej istotne znaczenie ma przede wszystkim szkoda majątkowa.

Przeczytaj też: Słuchanie muzyki w pracy bhp

Powierzenie pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu

W razie powierzenia pracownikowi mienia z obowiązkiem zwrotu lub do wyliczenia się wystarczy wykazanie przez pracodawcę, że szkoda jest następstwem nierozliczenia się pracownika.

Zgoda pracownika na omawiane zasady odpowiedzialności może wynikać np. z samego przyjęcia mienia pracodawcy do używania, z zawarcia umowy o pracę na stanowisku, którego dotyczy taka odpowiedzialność, a także podpisania umowy o wspólnej odpowiedzialności materialnej opartej na art. 125 Kodeksu pracy.

Podpisanie przez pracownika deklaracji (umowy) o przyjęciu odpowiedzialności za mienie nie jest koniecznym warunkiem odpowiedzialności za mienie powierzone; oczywiście ułatwia sytuację procesową pracodawcy w przypadku konieczności udowodnienia istnienia omawianych zasad odpowiedzialności (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 września 1985 r., sygn. akt IV PR 200/85, OSNCP 1986 r., nr 5, poz. 84).

W orzeczeniach Sądu Najwyższego zostało kilkakrotnie przedstawione stanowisko oparte na wykładni językowej określenia „zwrot lub wyliczenie się”, mówiące, że pracownik odpowiada według omawianych zasad tylko za braki ilościowe (niedobory) w mieniu powierzonym. Natomiast za uszkodzenie mienia powierzonego ponosi on ograniczoną odpowiedzialność na podstawie przepisów dotyczących szkody w innym mieniu niż powierzone (art. 114 i inne Kodeksu pracy), jeżeli wykaże, że szkoda została wyrządzona nieumyślnie (np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 18 grudnia 1976 r., sygn. akt V PZP 6/76, OSPiKA 1978 r., nr 3, poz. 41).

Nierozliczenie się pracownika po rozwiązaniu umowy o pracę z powierzonego mienia

Stanowisko to jest obecnie podważane w doktrynie poprzez przyjmowanie, iż przez „zwrot powierzonego mienia” należy rozumieć zwrot tego mienia nie tylko we właściwej ilości, lecz również jakości (tzn. nieuszkodzonego lub jak w Pana przypadku nieprzeterminowanego).

Jeżeli pracownica się z Panem nie rozliczy, może Pan złożyć zawiadomienie o zawłaszczeniu do prokuratury (jeśli do takiego zawłaszczenia doszło, a mienie było prawidłowo powierzone). W przypadku skierowania sprawy do sądu karnego zostanie określony obowiązek naprawienia szkody – jest to dla Pana najłatwiejsza droga załatwienia sprawy, najmniej Pana angażująca i z pewnością najmniej kosztowna.

Drugim sposobem jest skierowanie sprawy do sądu pracy, jednakże tu będzie Pan zobowiązany do przeprowadzenia postępowania dowodowego i być może umocowania radcy prawnego bądź adwokata. Podstawy Pana roszczeń wskazane są powyżej.

W pierwszej kolejności należy jednak wezwać pisemnie pracownika do rozliczenia się z posiadanych materiałów i dokumentów. W żadnym wypadku nie może Pan nie wydać pracownicy świadectwa pracy.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.