Praca w godzinach nocnych i dyżury telefoniczne

Dodatek do wynagrodzenia za pracę w godzinach nocnych

W przypadku pracy w godzinach nocnych pracownikowi, zgodnie z art. 151⁸ § 1 Kodeksu pracy (w skrócie K.p.), „przysługuje dodatek do wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w porze nocnej w wysokości 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę”.

Jednocześnie zakład pracy zatrudniający pracowników w porze nocnej powinien ustalić obowiązującą w zakładzie pracy porę nocną, wyznaczając czas ośmiu godzin między godzinami 21.00 a 7.00 (art. 151⁷ § 1 K.p.). Należy więc sprawdzić np. w regulaminie pracy, które godziny w Pańskim zakładzie pracy są godzinami nocnymi. Informacja na ten temat pomoże Panu w ustaleniu, za ile godzin pracy w nocy przysługuje Panu dodatek, o którym mowa powyżej.

Dyżur telefoniczny pełniony przez pracownika w domu

Odnośnie kwestii dyżuru telefonicznego: zgodnie z art. 151⁵ § 1. K.p. dyżurem jest pozostawanie przez pracownika w gotowości do świadczenia pracy poza normalnymi godzinami pracy w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, np. w domu pracownika. Miejsce pełnienia dyżuru jest istotne ze względu na rodzaj świadczeń, jakie w związku z taką „nietypową pracą” pracownikowi przysługują. I niestety, za dyżur pełniony w domu pracownikowi nie przysługuje żadna rekompensata, jeśli w tym czasie pracownik nie wykonywał pracy. Wynika tak z art. 151⁵ & 3. K.p. Ponadto, zgodnie z art. 151⁵ § 2 K.p., czasu dyżuru nie należy wliczać do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy. W drugim zdaniu tego artykułu ustawodawca ponadto wskazał, iż czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, o którym mowa w art. 132 i 133. Oznacza to, że pełnienie dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do dobowego odpoczynku (11 godzin) jak i 35-godzinnego lub 24-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego. Możliwość skrócenia odpoczynku tygodniowego do 24 godzin istnieje w przypadku pracowników pracujących na zmiany, jeżeli pracownik przechodzi ze zmiany na zmianę zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 133 § 2 K.p.).

Maksymalny czas trwania dyżuru

Powyższe okresy odpoczynku muszą być zachowane nawet wtedy, gdy pracownik nie wykonywał w czasie dyżuru pracy, a dyżur musi zakończyć się na przynajmniej 11 godzin przed ponownym rozpoczęciem pracy przez pracownika. Powyższe ma również wpływ na maksymalny czas trwania dyżuru i tak:

• dyżur w dniu wolnym od pracy nie może przekroczyć 13 godzin,
• dyżur w dniu pracy – np. przy 8-godzinnym dniu pracy można wyznaczyć maksymalnie 5 godzin dyżurowania poza normalnymi godzinami pracy (24 godziny (doba) - 8 godzin pracy - 11 godzin wypoczynku = 5 godzin dyżuru).
• Dyżur powinien być więc tak zaplanowany, aby nie zostały przekroczone powyższe czasy odpoczynku. Należy też wiedzieć, że dyżur w niedziele można zaplanować tylko w przypadkach, określonych w art. 151¹⁰ K.p., gdyż tylko w stosunku do takich pracowników możliwa jest organizacja odpoczynku tygodniowego w innym dniu niż niedziela (art. 133 § 4 K.p.).

Naruszenie przez pracodawcę przepisów o czasie pracy

Jak wynika z powyższego – przepisy nie przewidują rekompensaty za dyżur pełniony w domu, nawet jeśli dyżur ten przypada w niedzielę. Pracodawca może jednak przyznać świadczenia za taki dyżur w wewnątrzzakładowych przepisach płacowych, np. wynagrodzenie lub czas wolny.

Z informacji przez Pana udzielonych wynika też, że czas dyżuru jest zbyt długi i przekracza dopuszczalne 13 godzin. Pracodawca w takim przypadku narusza przepisy, a zgodnie z art. 281 pkt 5 K.p. „kto, będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu narusza przepisy o czasie pracy lub przepisy o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem i zatrudnianiu młodocianych, podlega karze grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł”.

Ponadto, zgodnie z poglądem Sądu Najwyższego z 11 sierpnia 2009 r. (III PK 21/09, LEX nr 560861) „w razie nieudzielenia pracownikowi czasu odpoczynku w wymiarze wynikającym z art. 3 i art. 5 dyrektywy 2003/88 oraz art. 132 i art. 133 k.p., nie ma on roszczenia ani o dodatkowe wynagrodzenie z tego tytułu, ani o udzielenie skumulowanego czasu wolnego w wymiarze równym liczby niewykorzystanych godzin odpoczynku”.

Należy więc zażądać od pracodawcy skrócenia czasu dyżuru, a także sprawdzić, czy nie doszło też do innego naruszenia przepisów, czyli czy zachowane są czasy nieprzerwanego odpoczynku dobowego i tygodniowego.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.