Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Pojęcie przepisu bhp – część 3

Autor: Tadeusz M. Nycz

W artykule przeanalizowano rozwiązania prawne z zakresu ochrony pracy dotyczące problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy. Zwrócono uwagę na zakres pojęciowy przepisu bhp pod kątem uprawnień decyzyjnych PIP, a także pod względem penalizacyjnym.

W pierwszej części omówiłem ogólny zakres rozumienia przepisu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wskazałem na podstawowe źródło tych przepisów mieszczące się w dziale X Kodeksu pracy pt. „Bezpieczeństwo i higiena pracy”.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

Następnie poddałem krytyce te poglądy komentatorskie, które zmierzają do twierdzeń o tym, że w dziale X Kodeksu pracy znajdują się postanowienia niebędące przepisami bhp. Stoję bowiem na stanowisku, że o zakresie pojęciowym przepisu bhp przesądził sam ustawodawca i tylko on ma prawo dokonywania zmian w tym zakresie.

 

Oprócz źródeł prawa o charakterze ustawowym, postanowienia dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy mogą być także zamieszczane w aktach podustawowych. Przede wszystkim będą to przepisy wykonawcze do regulacji ustawowych obejmujących te zagadnienia, a więc w pierwszym rzędzie przepisy wykonawcze do działu X Kodeksu pracy.

Postanowienia o charakterze bhp mogą być zamieszczane również w pozostałych źródłach prawa pracy, jakimi są w rozumieniu art. 9 K.p. układy zbiorowe pracy, regulaminy pracy, czy też inne porozumienia zbiorowe wydane na podstawie ustawy.

Zgodnie z art. 240 § 2 K.p. układ zbiorowy pracy nie może regulować zagadnień prawa pracy objętych postanowieniami przepisów bezwzględnie obowiązujących. Na tle tego stwierdzenia rodzi się pytanie o dopuszczalność regulowania w układzie zbiorowym pracy zagadnień z zakresu bhp, które co do zasady są postanowieniami o tym charakterze.

Przepis ten należy rozumieć w tej sposób, że układ zbiorowy pracy w zakresie stwarzania pracownikom dogodnych warunków pracy może przewidywać bardziej korzystne dla zatrudnionych rozwiązania. Nie ma bowiem zagrożenia co do tego, że dojdzie tym sposobem do ominięcia postanowień ustawowych w aspekcie obniżenia poziomu ochrony pracowników, ponieważ układ nie może być mniej korzystny dla pracownika aniżeli przepisy Kodeksu pracy (art. 9 § 2 K.p.).

Rozważając kwestię pojęciową użytą przez ustawodawcę w art. 240 § 2 K.p., należy dojść do wniosku, że pod pojęciem przepisów bezwzględnie obowiązujących ustawodawca rozumie przepisy bezwzględnie dwustronnie obowiązujące, od których strony stosunku pracy nie mogą dokonywać jakichkolwiek odstępstw.

Zważywszy na to, że stwarzanie dogodniejszych warunków pracy, aniżeli wymagają tego przepisy bhp, jest prawnie dopuszczalne, toteż postanowienia o charakterze bezpieczeństwa i higieny pracy stwarzające takie wyższe standardy warunków pracy mogą być w układzie zbiorowym pracy zamieszczane.

W świetle zakresu przedmiotowego układu zbiorowego pracy problematyka bezpieczeństwa i higieny pracy może być regulowana w granicach:

  • szczegółowych obowiązków pracownika, przewidzianych w przepisie rangi ustawowej,
  • szczegółowych obowiązków pracodawcy, przewidzianych w przepisie rangi ustawowej,
  • innych obowiązków pracodawcy niż przewidziane w ustawie, pod warunkiem niesprzeczności z ustawą w aspekcie obiektywnej korzystności ochronnej danego rozwiązania dla pracowników.

Układ zbiorowy pracy nie może natomiast nakładać na pracownika dodatkowych obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, ponieważ takie obowiązku mogą wynikać jedynie z ustawy.

Kolejnym źródłem prawa pracy, w którym mogą być zamieszczone postanowienia o charakterze bezpieczeństwa i higieny pracy jest regulamin pracy. Zgodnie z art. 1041 § 1 pkt 8 K.p. regulamin pracy powinien w szczególności ustalać obowiązki stron stosunku pracy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, w tym także sposób informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą.

Zakres treści regulaminu nie oznacza obowiązku powtarzania przepisów bhp zawartych w Kodeksie pracy, lecz chodzi tutaj o ich uszczegółowienie. Ponadto z niektórych postanowień ogólnych i szczegółowych przepisów bhp wynika, że konkretne zapisy powinny znaleźć się w regulaminie. Najczęściej przepisy bhp nie odsyłają wprost do regulaminu pracy, ponieważ nie wszyscy pracodawcy muszą posiadać regulamin.

Zakłada się, że ustalenia konkretyzujące w zakresie bhp powinny się znaleźć w istniejącym u pracodawcy regulaminie, a jeżeli pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników, wówczas winien wydać stosowne zarządzenie regulujące te zagadnienia. Regulamin pracy nie jest także wymagany, jeżeli pełen jego zakres przedmiotowy obejmują postanowienia układu zbiorowego pracy (art. 104 § 2 K.p.).

Regulamin pracy, podobnie jak układ zbiorowy pracy, nie może nakładać na pracowników nowych obowiązków w zakresie bhp, gdyż takie powinności mogą wynikać jedynie z ustawy. Oznacza to przykładowo, że regulamin pracy nie może poszerzać kręgu podmiotów, które pracownik powinien powiadomić w razie zauważenia wypadku przy pracy.

Regulamin nie może zobowiązywać pracownika do takiego powiadamiania zarówno pracodawcy, jak i działającego w zakładzie pracy inspektora ds. bhp, ponieważ art. 211 pkt 6 K.p. przewiduje tylko jeden podmiot, do którego należy zgłaszać taki fakt.

W związku z wprowadzeniem z dniem 16.10.2007 r. instytucji telepracy jako formy realizacyjnej umowy o pracę, postanowienia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy mogą się także znaleźć w porozumieniu lub regulaminie telepracy, o których mowa w art. 676.

Zgodnie z art. 6714 K.p. pracodawca ma prawo kontrolować wykonywanie pracy przez telepracownika w miejscu jej świadczenia. W ramach tej kontroli istnieje także prawo badania warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Możliwość przeprowadzania takiej kontroli uzależniona jest jednak od uprzedniej pisemnej zgody pracownika, toteż strony winny w tym zakresie dokonać stosownych ustaleń, umożliwiających pracodawcy wypełnianie ciążących na nim obowiązków w zakresie bhp.

Jeśli telepracownik nie wyrazi zgody na przeprowadzenie kontroli w jego mieszkaniu, legalnie kontroli przeprowadzić nie będzie można. Odpowiedzialność pracodawcy za stan warunków pracy podlegać będzie w takim przypadku znacznemu ograniczeniu, czy też nawet wyłączeniu.

Postanowienia o charakterze bezpieczeństwa i higieny pracy mogą się także znaleźć w treści umowy o pracę, gdyż nie ma ku temu żadnych przeszkód, zwłaszcza wówczas, gdy u danego pracodawcy nie funkcjonuje regulamin pracy, gdyż zatrudnia mniej niż 20 pracowników.

Można więc zamieszczać w treści umowy o pracę, czy też w załączniku do tej umowy, zestawienie podstawowych informacji z zakresu bhp, które powinny być przekazane pracownikowi.

Umowne zobowiązanie się przez pracodawcę do stwarzania pracownikowi lepszych, dogodniejszych warunków pracy, aniżeli wynika to z powszechnie obowiązujących przepisów bhp, także nie jest wykluczone, pod warunkiem jednak przestrzegania zasady równego traktowania pracowników w zatrudnieniu (art. 183a i nast. K.p.).

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »