Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Nowelizacja przepisów bhp – część 1

Autor: Tadeusz M. Nycz

W artykule omówiono znowelizowane z dniem 18 stycznia 2009 r. przepisy działu dziesiątego Kodeksu pracy – Bezpieczeństwo i higiena pracy, zwracając uwagę na najistotniejsze zagadnienia stanowiące uregulowania prawne, które generują nowe obowiązki pracodawców.

Na mocy ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy (Dz. U. Nr 223, poz. 1460), dokonano nowelizacji przepisów działu dziesiątego: Bezpieczeństwo i higiena pracy. W omawianym zakresie nowelizacja ta wdraża następujące dyrektywy unijne:

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

  • dyrektywę Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy (Dz. Urz. WEL 183 z 29.06.1989, str. 1; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 1, str. 349),
  • dyrektywę 2003/88/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. dotyczącą niektórych aspektów organizacji czasu pracy (Dz. Urz. UE L 299 z 18.11.2003, str. 9; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 5, t. 4, str. 381).

W zasadniczej mierze dokonana nowelizacja uszczegóławia dotychczasowe postanowienia z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Doprecyzowanie to stanowi normatywne odzwierciedlenie poprzedniej wykładni orzeczniczej regulacji z zakresu ochrony pracy.

W art. 207 § 1 Kodeksu pracy dodano drugie zdanie stwierdzające, że odpowiedzialność pracodawcy za stan warunków pracy w zakładzie pracy jest niezależna od obowiązków w sferze bhp ciążących na innych podmiotach tj. pracownikach, a także osobach spoza zakładu pracy wykonujących zadania służby bhp.

Odpowiedzialność pracodawcy wskazana w art. 207 § 1 K.p. skierowana jest na stan warunków pracy w zakładzie pracy, co oczywiście nie eliminuje takiej samej jego odpowiedzialności za stan warunków pracy wykonywanej w innym miejscu przez niego wyznaczonym. Wśród innych miejsc wykonywania pracy mogą być takie, które pracodawca sam wyznacza, albo też uzgadnia z pracownikiem. Niewątpliwie pełna odpowiedzialność za stan warunków pracy dotyczy miejsca wykonywania pracy leżącego poza terenem zakładu pracy, które pracodawca sam wyznacza.

Miejsce pracy uzgodnione między stronami stosunku pracy powoduje ograniczoną odpowiedzialność pracodawcy za stan warunków pracy – odpowiednio do stopnia wpływu pracodawcy na tę organizację.

Typowym takim miejscem jest dom pracownika, w którym realizowana jest praca w formie telepracy. Jak wynika z art. 6717 K.p. odpowiedzialność pracodawcy za organizację stanowiska pracy w domu pracownika ma charakter ograniczony.

Niestety, zagadnień tych nie rozumieją sami pracodawcy ani ich organizacje. W artykule pt. Zmiany w przepisach i w kodeksie pracy ułatwią firmom konkurowanie po przyjęciu euro, Gazeta Prawna z 28.01.2009 r., M. Starczewska-Krzysztoszek dyrektor Departamentu Analiz Ekonomicznych Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych całkowicie bezpodstawnie stwierdza, że przedsiębiorca ponosi pełną odpowiedzialność za to, co dzieje się w domu telepracownika.

Tymczasem przepis art. 6717 K.p. wyklucza odpowiedzialność pracodawcy za stan pomieszczeń pracy wskazanych w art. 212 pkt 4, a także szerzej rozumiane obowiązki dotyczące obiektu budowlanego i pomieszczenia pracy, o których mowa w rozdziale III działu dziesiątego, jak również za zapewnienie odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych.

W obecnym brzmieniu art. 207 § 2 K.p. ustawodawca nałożył na pracodawcę nowe konkretne obowiązki dotyczące:

  • reagowania na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywania środków podejmowanych w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy,
  • zapewnienia rozwoju spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy,
  • uwzględniania ochrony zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.

Wymienione szczegółowe obowiązki ciążyły dotychczas na pracodawcy z mocy ogólnej klauzuli dbałości o problematykę ochrony pracy. Były też elementem urzeczywistniającym właściwą realizację przepisów bhp, w tym planowania i podejmowania środków prewencyjnych przeciwdziałających wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym.

W obecnym stanie prawnym ustawodawca uznał konieczność wyraźnego wyspecyfikowania tych obowiązków pracodawcy, uwzględniając wskazania w szczególności dyrektywy 89/391/EWG.

Nowym zapisem normatywnym jest art. 207 § 21 K.p., zgodnie z którym koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników.

Przed omawianą nowelizacją, zagadnienie nieobciążania kosztami pracownika w zakresie działań podejmowanych przez pracodawcę w sferze problematyki bezpieczeństwa i higieny pracy było ukształtowaną od dawna zasadą, wynikającą z nadrzędnej zasady ryzyka podmiotu zatrudniającego.

Stosowny zapis w tym względzie miał też miejsce w poprzednich ogólnych przepisach bhp z 1946 r. Obecny powrót do tego zagadnienia być może łączy się z jednej strony z narastaniem kosztów związanych z dostosowywaniem stosowanych technologii, maszyn i urządzeń do wiążącego nas prawa unijnego, a z drugiej z wyeliminowaniem jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że tymi kosztami pracownik nie tylko nie może być obciążony, ale nawet nie może w nich w jakiejkolwiek mierze partycypować.

Odnosząc się do tej formuły realizacyjnej, uważam ją za słuszną. Niemniej jednak stoję na stanowisku, że ustawodawca powinien szerzej uregulować wszystkie zagadnienia związane z nakładami finansowymi dotyczącymi realizowanego stosunku pracy, gdyż taki zapis normatywny np. wśród podstawowych zasad prawa pracy zapisanych w dziale pierwszym kodeksu rozwiązywałby problemy w sposób kompleksowy, a nie cząstkowy, jak to ma miejsce obecnie.

Wprowadzony przez ustawodawcę nowy art. 2071 K.p. zawiera kompleks różnych obowiązków informacyjnych pracodawcy w zakresie problematyki bhp. Pierwsze dwa obowiązki pracodawcy sprowadzają się do poinformowania pracowników o zagrożeniach dla zdrowia i życia występujących w zakładzie pracy na poszczególnych stanowiskach pracy i przy wykonywanych pracach, w tym o zasadach postępowania w przypadku awarii i w innych sytuacjach zagrażających zdrowiu i życiu pracowników, jak również o działaniach ochronnych i zapobiegawczych podjętych w celu wyeliminowania lub ograniczenia tych zagrożeń.

Wskazany obowiązek powinien być realizowany w ramach dotychczasowej powinności poinformowania pracownika o ryzyku zawodowym występującym na jego stanowisku pracy (art. 226 pkt 2 K.p.), z tym jednak zastrzeżeniem, że informacja o zagrożeniach wykracza poza stanowisko pracy danego pracownika i dotyczy wszelkich informacji o takim ryzyku związanym z funkcjonowaniem zakładu pracy, w którym pracownik pracę wykonuje.

Trzeci obowiązek informacyjny pracodawcy dotyczy poinformowania zatrudnionych o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy i wykonywania czynności w zakresie ochrony przeciwpożarowej i ewakuacji pracowników, co nawiązuje do postanowień nowego art. 2091 K.p.

Obowiązek informacyjny pracodawcy dotyczący wymienionych informacji został dokładnie sformalizowany. Pracodawca jest więc zobowiązany przekazać informację zawierającą imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy oraz numer telefonu lub innego środka komunikacji elektronicznej osób, o których mowa w art. 2071 § 1 pkt 3 K.p.

Ustawodawca dokładnie uszczegółowił zakres koniecznych do przekazania osobom zatrudnionym informacji, nie sprecyzował jednak jej formy, co oznacza jej dowolną dopuszczalność.

Pracodawcy muszą jednak pamiętać o tym, że przestrzeganie przepisów bhp należy do ich podstawowych obowiązków, których naruszenie wyczerpuje znamiona wykroczenia z art. 283 § 1 K.p. zagrożonego karą grzywny do 30 tys. złotych.

W konsekwencji, bezwzględnie obowiązujący charakter przepisów bhp wymaga od pracodawcy zapewnienia sobie stosownego dowodu potwierdzającego fakt zaznajomienia pracowników z informacjami wskazanymi w art. 2071 K.p.

Zaznajomienie to może mieć charakter indywidualny jak również zbiorowy w postaci odpowiedniego obwieszczenia pracodawcy, zapisu stosownego postanowienia w regulaminie pracy.

Obowiązek informacyjny może być także spełniony w ramach szkoleń pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Podmiot zatrudniający musi jednak pamiętać o tym, że w razie kontroli PIP będzie musiał inspektorowi pracy udowodnić, że spełnił obowiązek wskazany w art. 2071 K.p., przy czym brak takiego dowodu zasadniczo będzie poczytany za podejrzenie popełnienia wykroczenia.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »