Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)

Godziny nadliczbowe – limit dobowy pracy

Autor: Tadeusz M. Nycz

Wpływ odpoczynku dobowego na kształtowanie się limitu godzin nadliczbowych w skali doby pracowniczej oraz zależność limitu rocznego godzin nadliczbowych od łącznej normy tygodniowej czasu pracy.

Ustawodawca z dniem 1 stycznia 2004 r. zmienił system dopuszczalnych limitów godzin nadliczbowych . Po pierwsze zrezygnował z 4 godzinnej normy ograniczającej zatrudnienie w godzinach nadliczbowych w skali doby. Zabieg ten musiał nastąpić w związku z wprowadzeniem 11 godzinnego odpoczynku dobowego (art. 132 K.p.), z którym zasadniczo norma ta pozostawałaby w kolizji.

Interesuje Cię ten temat i chcesz wiedzieć więcej? kliknij tutaj >>

W miejsce dotychczasowego ograniczenia, obecnie obowiązują normy dopuszczalnych godzin nadliczbowych w skali doby, wynikające właśnie z wprowadzonej zasady odpoczynku dobowego. Wobec obowiązku zapewnienia pracownikowi w każdej dobie, co najmniej 11 godzin wolnych od pracy w sposób nieprzerwany, pracodawca został tym samym skrępowany, w zakresie możliwości polecania pracy w godzinach nadliczbowych w skali doby.

W przypadku podstawowego systemu czasu pracy, przy normie dobowej wynoszącej 8 godzin, maksymalna liczba godzin nadliczbowych nie może przekraczać 5 godzin, gdyż 24 – (8 + 5) = 11. Zatrudnienie więc pracownika w  godzinach nadliczbowych przez więcej niż 5 godzin nie zapewniałoby co najmniej 11 godzinnego odpoczynku dobowego w tej dobie.

W przypadku stosowania równoważnego systemu czasu pracy dopuszczającego przedłużenie normy dobowej do 12 godzin (art. 135 K.p.), w dniach w których pracownik w tym maksymalnym wymiarze pracuje, dopuszczalna byłaby tylko 1 godzina nadliczbowa.

Odmiennie nieco sprawa wygląda przy pozostałych dwóch równoważnych systemach czasu pracy. Mianowicie w systemach, o których mowa w art. 136 i art. 137 K.p. nie może być mowy o odpoczynku dobowym, gdyż dopuszczalny wymiar normy dobowej odpowiednio 16 i 24 godziny wyklucza ten odpoczynek. Pracownik w tych przypadkach ma prawo do odpoczynku równoważnego.

W tej sytuacji, rozważając kwestię dopuszczalnego zatrudnienia w godzinach nadliczbowych należy uznać, że w systemie dopuszczającym pracę do 16 godzin na dobę (art. 136 K.p.), pracodawca może zlecić pracownikowi pracę nadliczbową w granicach do 8 godzin, po którym to okresie bezpośrednio musi udzielić pracownikowi czasu wolnego w wymiarze co najmniej 24 godzin.

W przypadku natomiast systemu czasu pracy z art. 137 K.p., który dopuszcza pracę do 24 godzin na dobę w sytuacji zatrudnienia w konkretnym dniu w wymiarze obejmującym 24 godziny, pracodawca nie ma prawa zlecać pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych, gdyż norma 24 godzin jest maksymalnie dopuszczalną.

Pracownik objęty tym systemem czasu pracy może pracować w godzinach nadliczbowych tylko w przypadku, gdy zgodnie z rozkładem czasu pracy w danej dniówce roboczej pracuje krócej niż 24 godziny, wówczas dopuszczalna łączna liczba godzin normalnej pracy i pracy nadliczbowej nie może przekraczać 24 godzin.

Art. 151 § 4 K.p. upoważnia pracodawcę do określenia w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub umowie o pracę większego limitu rocznego godzin nadliczbowych, w granicach (łącznie czas pracy, plus godziny nadliczbowe) nie wykraczających poza przeciętnie 48 godzin tygodniowo w okresie rozliczeniowym. Oznacza to, że liczba godzin nadliczbowych w skali roku nie może przekraczać w stosunku do pracowników objętych normą tygodniowa czasu pracy wynosząca średnio 40 godzin – 416 godzin nadliczbowych.

Na tę liczbę składa się 8 godzin nadliczbowych tygodniowo razy 52 tygodnie w roku, co daje  maksymalnie 416 godzin nadliczbowych. Z przepisu ponadto wynika, że rozkład tych godzin w okresie rozliczeniowym nie może przekraczać przeciętnie 48 godzin tygodniowo.

Wyliczona maksymalna liczba godzin nadliczbowych w roku będzie bezpośrednio stosowana w przypadku 12 miesięcznego okresu rozliczeniowego. Przy sześciomiesięcznym okresie rozliczeniowym liczba godzin nadliczbowych w okresie rozliczeniowym nie będzie mogła przekraczać 208 godzin, a przy 4 miesięcznym 140 godzin, natomiast przy miesięcznym 35 godzin (przy zastosowaniu zaokrąglenia).

Taki sposób rozłożenia godzin nadliczbowych w czasie wynika stąd, że oprócz rocznej liczby dopuszczalnych godzin ponadnormatywnych, drugim elementem hamującym jest nie przekraczanie średnio w okresie rozliczeniowym 48 godzin pracy tygodniowo.

Jeżeli chcesz wiedzieć więcej na ten temat – kliknij tutaj >>

Udzielamy indywidualnych Porad Prawnych

Masz podobny problem prawny?
Kliknij tutaj, opisz nam swój problem i zadaj pytania.

(zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje)
Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »