Dodatkowe obowiązki w pracy za pracowników na chorobowym a brak wynagrodzenia za nadgodziny

• Autor: Dorota Kriger

W pracy ciągle dokłada się nam dodatkowe obowiązki (bo ciągle któryś z pracowników idzie na zwolnienie lekarskie), co sprawia, że nie mam wręcz czasu na gwarantowaną przerwę śniadaniową. Kilka razy zostałam po godzinach (na własny rachunek, bo za dodatkową pracę nigdy nie otrzymałam nawet 1 złotówki zapłaty). Upływa już ósmy miesiąc takiej pracy i jestem tym naprawdę zmęczona, a tym samym mniej wydajna, stąd moje pytanie: czy pracodawca może powierzać pracę na zastępstwach, dokładając ją do moich obowiązków, a nie zwiększając wynagrodzenia ani wymiaru czasu mojej pracy? Czy mogę odmówić dalszej pracy na zastępstwach?

Masz podobny problem? Kliknij tutaj i zadaj pytanie. Pomagamy w podobnych sprawach.


Dodatkowe obowiązki w pracy za pracowników na chorobowym a brak wynagrodzenia za nadgodziny

Zwiększenie ilości obowiązków nałożonych na pracownika

Pracodawca, stale zwiększając ilość obowiązków pracownika bez dodatkowego wynagrodzenia, postępuje nieprawidłowo.

Pracodawca i pracownik w treści umowy o pracę umówili się co rodzaju wykonywanej przez pracownika pracy i wynagrodzenia za tę pracę (art. 29 § 1 K.p.). Wynagrodzenie za pracę – według treści art. 78 § 1 K.p. – powinno być tak ustalone, aby odpowiadało w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Ponadto – zgodnie z art. 94 pkt 1 K.p. – pracodawca zobowiązany był zaznajomić pracownika przy podjęciu pracy z zakresem jego obowiązków, sposobem wykonywania pracy na wyznaczonym stanowisku oraz z jego podstawowymi uprawnieniami.

Oznacza to, że za ustalone w umowie wynagrodzenie pracownik powinien świadczyć pracę zgodnie z zawartą umową oraz przedstawionym mu zakresem obowiązków. W uchwale SN z dnia 30 grudnia 1986 r. (III PZP 42/86) Sąd Najwyższy orzekł ponadto, iż: „Wynagrodzenie jest to świadczenie konieczne, o charakterze przysparzająco-majątkowym, które pracodawca jest obowiązany wypłacać okresowo pracownikowi w zamian za wykonaną przez niego pracę, która świadczona jest na podstawie wiążącego pracownika i pracodawcę stosunku pracy”.

Wykonywanie przez pracownika dodatkowej pracy w związku z nieobecnością innego pracownika a wynagrodzenie

Należy więc domniemywać, że każdorazowe znaczne zwiększenie ilości obowiązków, a w szczególności wykraczających poza określony umową rodzaj świadczonej pracy, ze względu na konieczność wykonywania dodatkowej pracy w związku z nieobecnością innego pracownika, powinno wiązać się ze zmianą (podwyższeniem) wynagrodzenia. Można tak wywnioskować z wyroku SN z dnia 9 grudnia 1999 r. (I PKN 403/99), w którym Sąd Najwyższy stwierdził, iż: „Przejęcie obowiązków innego pracownika bez uzgodnienia z pracodawcą nie uzasadnia roszczenia o zwiększenie wynagrodzenia. Pracodawca nie ma obowiązku przeznaczenia środków uzyskanych w wyniku zmniejszenia zatrudnienia na podwyższenie wynagrodzeń pozostałym pracownikom”. Analogicznie przejęcie obowiązków innego pracownika z woli pracodawcy powinno uzasadniać roszczenie o zwiększenie wynagrodzenia.

Pracodawca, polecając dodatkowe obowiązki (lub znacznie zwiększając dotychczasowe), powinien wprowadzić stosowne zmiany w dotychczasowej umowie o pracę, także w zakresie wynagrodzenia, np. na zasadzie porozumienia stron lub wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 § 1 K.p.). Dokonując tych zmian, pracodawca powinien uwzględnić możliwości pracownika, w szczególności możliwość wywiązania się z nowych lub dodatkowych obowiązków w granicach obowiązującego go wymiaru czasu pracy. Z wyroku SN z dnia 7 listopada 1974 r. (I PR 332/74, OSNCP 1975/6/103): „Zmiany przez zakład pracy zakresów czynności pracownika nie stanowią istotnej zmiany warunków pracy wymagającej wypowiedzenia, jeżeli czynności, które ma wykonywać pracownik, nie wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją”.

Czy pracodawca może powierzyć pracownikowi inną pracę niż określona w umowie?

Jedynie w przypadku czasowego, tj. na okres nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym, powierzenia pracownikowi w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy innej pracy niż określona w umowie o pracę, nie ma potrzeby dokonywania wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika (art. 42 § 4 K.p.).

Bez uregulowania w umowie zaistniałej sytuacji pracownik może odmówić wykonywania poleceń, które wykraczają poza obowiązki związane z pełnioną przez niego funkcją lub poza rodzaj pracy określony w umowie. Należy jednak pamiętać o tym, że pracownik – zgodnie z art. 100 § 1 K.p. – ma obowiązek wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Bezprawne odmówienie wykonywania poleceń może być więc powodem do postawienia pracownikowi zarzutu naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, do jakich należy wykonywanie poleceń przełożonych, i wiązać się może nawet z ryzykiem rozwiązania umowy przez pracodawcę bez zastosowania okresu wypowiedzenia na mocy art. 52 § 1 pkt 1 K.p.

Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę wypełniając formularz poniżej  ▼▼▼ Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.

Zapytaj prawnika - porady prawne online

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

O autorze: Dorota Kriger

Absolwentka kierunku bankowość w Studium Finansów pod patronatem WSB w Poznaniu, licencjat Wydziału Ekonomicznego Akademii Ekonomicznej w Poznaniu w specjalności ekonomika pracy i zarządzanie kadrami. Od 1999 r. zatrudniona na stanowisku specjalisty do spraw administracji i zamówień publicznych, zajmuje się m.in. sprawami pracowniczymi.

 

Współpracuje przy pozyskiwaniu funduszy unijnych na realizację inwestycji i rozwój przedsiębiorczości (ukończone studia podyplomowe na Wydziale Ekonomicznym Uniwersytetu Gdańskiego w zakresie „Rozwój regionalny i fundusze strukturalne Unii Europejskiej. Kierowanie projektami”).



Porad przez Internet udzielają
prawnicy z dużym doświadczeniem

Zapytaj prawnika

Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje!
Wycenę wyślemy do 1 godziny

Kodeks pracy

[Pobierz Kodeks pracy] Z zaznaczonymi zmianami.

Kodeks pracy

[Pobierz ustawę o PIP] Z zaznaczonymi zmianami.

Zadaj pytanie »

eporady24.pl

spadek.info

prawo-budowlane.info

odpowiedziprawne.pl

rozwodowy.pl

prawo-mieszkaniowe.info

prawo-karne.info

Szukamy prawnika »